Het was niet direct duidelijk of ook de verdreven president Saddam Hussein zou gaan stemmen. De Iraakse kiesraad heeft eerder gezegd dat Saddam mocht stemmen, maar de voorzitter daarvan, Adel Allami, zei donderdag dat hij niet wist of Saddam dat zou doen. De rest van de Irakezen mag zich morgen over de nieuwe grondwet uitspreken.

De Verenigde Naties hebben de afgelopen tijd 10.000 exemplaren van de ontwerpgrondwet bij de gevangenissen in Irak bezorgd. De gedetineerden konden vanaf 7.00 uur stemmen en volgens de kiesraad had rond het middaguur eenderde van de stemgerechtigde gevangenen zijn stem uitgebracht.

Amerikaanse militairen en hun Iraakse collega’s hebben donderdag veiligheidsmaatregelen getroffen die ervoor moeten zorgen dat het referendum over de Iraakse ontwerpgrondwet zonder grote problemen kan worden gehouden. Een avondklok werd ingesteld van 22.00 uur tot 06.00 uur. Vandaag zijn de landsgrenzen gesloten en het interprovinciale verkeer van personen en goederen is stopgezet.

Saddam Hussein zal zich vanaf volgende week voor het Iraakse Speciale Tribunaal moeten verantwoorden voor de moord op en marteling en verdrijving van burgers uit het dorp Dujail, zo heeft onderzoeksrechter Raid Juhi donderdag gezegd. Ook wordt Saddam ervan verdacht achter de verdwijning van een onbekend aantal dorpelingen te zitten. De exacte aanklacht is nog niet bekendgemaakt.

Het proces tegen Saddam begint op 19 oktober en Saddam kan ter dood worden veroordeeld als hij schuldig wordt bevonden aan de genoemde aanklachten. In Dujail werden in 1982 -als vergelding voor een aanslag op het leven van Saddam- zeker 143 sjiieten gedood. Nog steeds worden mensen uit Dujail vermist. Naast de zaak Dujail bereidt het speciale tribunaal nog twaalf andere rechtszaken tegen de voormalige president voor, aldus Juhi.

Intussen ging ook donderdag het geweld in Irak onverminderd door. Een Amerikaanse militair kwam om het leven door een bomaanslag. In minder dan drie weken tijd zijn in Irak al 444 mensen door gewelddadige opstandelingen -die alles in het werk stellen om het referendum in de war te sturen- om het leven gebracht. Sinds de Amerikanen Irak in maart 2003 binnenvielen, zijn nu 1965 Amerikaanse militairen gedood.

Voor de Verenigde Staten is het welslagen van het referendum van groot belang, omdat een falen zeker zal betekenen dat de politieke instabiliteit in Irak weer maanden langer zal voortduren en een uitstel van de Amerikaanse terugtrekking dan het meest voor de hand liggende gevolg is.