AMSTERDAM - De theorie van de big bang, de oerknal waardoor het heelal ontstaan zou zijn, berust op een groot misverstand.

plattekst (u15,1,0(Dat betoogde dinsdag de gerenommeerde Amerikaanse astronoom Halton Arp op het jaarlijkse congres Bessensap, een ontmoetingsplaats voor media en wetenschap, georganiseerd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Volgens Arp, die noch in de oerknal, noch in God gelooft, is het heelal veel kleiner dan de meeste wetenschappers op basis van gangbare modellen aannemen. Het standaardmodel in de kosmologie komt erop neer dat het heelal een kleine 14 miljard jaar geleden ontstond door de oerknal en dat het universum sindsdien steeds verder uitdijt.

Om dit model te onderbouwen, gaat de gangbare wetenschap uit van een aanname, namelijk dat aan de hand van verandering in het licht van sterren en sterrenstelsels -zogeheten roodverschuiving- bepaald kan worden hoe ver deze van de aarde verwijderd zijn. Sterren die dicht bij de aarde staan, laten weinig roodverschuiving zien, terwijl het licht van verre sterrenstelsels veel roodverschuiving zou vertonen.

„Die aanname klopt niet”, zegt Arp, die talrijke wetenschappelijke publicaties op zijn naam heeft staan en cum laude promoveerde. „Wat ik waarneem, is dat objecten met een hoge roodverschuiving juist heel vaak dicht bij objecten met een kleine roodverschuiving staan.”

Met die constatering, die Arp gisteren in Amsterdam wetenschappelijk onderbouwde, haalt de Amerikaanse onderzoeker de hele oerknaltheorie onderuit. „Roodverschuiving heeft niets met afstand, maar met de leeftijd van een sterrenstelsel te maken”, aldus Arp. „Sommige stelsels zijn nog erg jong. Het universum gaat constant door met het scheppen van zichzelf, het verandert voortdurend.”

Volgens Arp is het centrale punt van het heelal, waar alles begonnen zou zijn, niet aan te wijzen. De wetenschapper stelt daarvoor echter niets in de plaats. Een idee zoals Intelligent Design is voor hem niet aannemelijk, al wil hij het niet bij voorbaat afschrijven. „De wetenschap zou het concept van Intelligent Design niet moeten afkraken. Daar is veel te weinig grond voor.”

Arp voelt zich „teleurgesteld” in de houding van de traditionele wetenschappers, die volgens hem wél bij voorbaat ieder idee dat niet spoort met het gangbare model, afdoen als onzinnig. „Dat merk ik steeds weer. Zelfs een hoogstaand wetenschappelijk blad als Nature houdt de deur dicht voor alternatieve aannames. Kennelijk moeten de gangbare ideeën koste wat het kost worden beschermd.”

Op het Bessensap-congres werden gisteren tevens de NWO Eurekaprijzen uitgereikt, bestemd voor publicaties die wetenschap voor een breder publiek toegankelijk maken. De prijs voor het beste oeuvre op het terrein van wetenschapscommunicatie ging naar Dirk van Delft, chef wetenschap van NRC Handelsblad. Bij de prijs hoort een geldbedrag van 12.500 euro.

Andere prijzen gingen naar Mineke Schipper voor haar boek ”Trouw nooit een vrouw met grote voeten”, het televisieprogramma Nieuwslicht van de VARA en Monique Punter, hoofdredacteur van het blad Kijk.