Dertien uur nadat Donald Trump importheffingen invoerde op producten uit ruim zeventig landen, trok hij ze in. Op China na krijgen die landen negentig dagen om met de Verenigde Staten te onderhandelen en concessies te doen. Wat zit er achter die ommekeer?

Trump had zijn besluit woensdag nog niet bekendgemaakt of de euforie sloeg toe op de Amerikaanse effectenbeurzen, en een paar uur later op de West-Europese. De koersen schoten omhoog. Trump, die vier uur voor zijn onverwachte ommezwaai publiekelijk opperde dat het een goed moment was om aandelen te kopen, zag het met tevredenheid aan.

Gepland

Zijn ministers en volgelingen betoogden dat de ommezwaai was gepland. Dat het een vooropgezet plan was met een typisch trumpiaans stempel: eerst een hoop druk op de ketel zetten (dreigen met hoge heffingen) om vervolgens in te binden en de winst binnen te slepen.

Die winst zou dan liggen in het feit dat veel landen bereid zijn concessies te doen aan de VS. Dat zij bereid zijn meer producten uit de VS te kopen. Dat ze importtarieven willen verlagen of afschaffen die nu nog gelden voor producten uit de VS. Dat ze de intentie hebben om andere handelsbelemmeringen op te ruimen.

Volgens minister van Handel Howard Lutnick was de bereidheid van landen om concessies te doen veel groter dan de regering-Trump van tevoren had verwacht. „Het was bizar, de hoeveelheid telefoontjes die we hebben gehad”, zei hij woensdag.

Volgens Lutnick staan er snel gesprekken op de rol met onder meer Japan, India, Zuid-Korea en Vietnam. Die landen exporteren veel meer goederen naar de VS dan zij uit de VS importeren. Dat zit Trump dwars en het is een van de redenen waarom hij met hoge importtarieven dreigt.

Was het een vooropgezet scenario? Misschien. Maar zeker is dat er meer zaken meespeelden, blijkt uit reconstructies die persbureau Bloomberg en zakenkrant The Wall Street Journal maakten van alle gebeurtenissen die leidden tot Trumps opzienbarende besluit.

Verkoopgolven

Wat er meespeelde? In elk geval de verkoopgolven op de effectenbeurzen nadat Trump met zijn heffingen was gekomen. In elk geval de kritiek van financiële kopstukken als Jamie Dimon, de topman van bank JPMorgan Chase, de investeerder en miljardair Bill Ackman en, mogelijk, Elon Musk.

Zij lieten weten dat heffingen een gevaar zijn voor de economie, omdat ze leiden tot hogere prijzen, meer inflatie en mogelijk tot economische krimp. Ook kopstukken uit de Republikeinse Partij benadrukten dat.

Volgens The Wall Street Journal liet een parade van prominente zakenlieden het Witte Huis de laatste dagen weten dat de heffingen een tamelijk beroerd idee waren. Dat alles maakte, volgens de reconstructies, indruk op Trump.

Waren er meer redenen om de heffingen terug te draaien? Ja, want er was nog iets opmerkelijks gebeurd. Als aandelenkoersen dalen, zoeken beleggers meestal hun heil in obligaties, vaak in staatsleningen. Dat is een belegging met weinig risico. Maar dit keer ging het anders. Ook staatsleningen werden van de hand gedaan, met als gevolg een stijging van de rente. Dat leidde tot schrik.

Lees ook

Ommezwaai Trump heeft weinig weg van weldoordacht plan

Veilige haven

Allereerst omdat Amerikaanse staatsobligaties blijkbaar even niet meer werden gezien als een veilige haven. In de tweede plaats omdat de rente op die obligaties fors steeg. Dat is slecht nieuws voor de schatkistbewaarder. De VS zijn beladen met schulden en moeten dit jaar veel leningen aflossen. Dan komt een forse renteverhoging beroerd uit.

Hoe nu verder? Zoals de zaken ervoor staan, vallen producten uit China onder een tarief van 125 procent. Op staal en aluminium heffen de VS 25 procent en op alle andere producten uit alle andere landen 10 procent. Met ruim zeventig landen komen er onderhandelingen, ook met de Europese Unie.

Dat kan ertoe leiden dat de tarieven die Trump eerder aankondigde, worden verlaagd of afgeschaft. Maar zeker is dat niet. Sterker nog: alle gedoe met heffingen in de afgelopen week bewijst dat er niets zeker is als het om heffingen gaat. Helemaal niets.