„Het coalitieverdrag is rond”, was de boodschap dinsdag rond middernacht uit kringen van de onderhandelaars van de CDU/CSU en de SPD. Maar de besprekingen waren op dat moment nog niet voorbij, want de partijen moesten woensdagochtend nog over de laatste details praten.

De CDU krijgt onder meer leiding over de ministeries van Economie, Volksgezondheid en –voor het eerst in bijna 60 jaar– Buitenlandse Zaken. De SPD is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de ministeries van Financiën, Arbeid en Defensie. De CSU voor Binnenlandse Zaken en Voedsel en Landbouw.

Bij de vervroegde parlementsverkiezingen in februari kwam de CDU/CSU met ruim 28 procent van de stemmen als winnaar uit de bus. Gevolgd door de uiterst rechtse AfD, die bijna 21 procent haalde. De sociaaldemocraten van kanselier Olaf Scholz werden met 16 procent slechts derde. Omdat alle partijen in de Bondsdag samenwerking met de AfD uitsloten, bleef alleen de SPD als coalitiepartner over.

Door de kwakkelende economie, de handelsoorlog die de Amerikaanse president Donald Trump heeft ontketend en de Russische agressie in Oekraïne, is het volgens Merz noodzakelijk dat Duitsland snel weer slagkracht heeft. Daarom zei hij bij de start van de gesprekken dat hij voor Pasen een nieuwe regering wilde hebben.

Linkse mainstream

Dat hij daarin is geslaagd, is gunstig voor Duitsland en Europa. Of het ook goed is voor de CDU/CSU en Merz zelf, valt nog te bezien. Vanuit zijn achterban krijgt hij namelijk veel kritiek. Volgens zijn critici slaagt hij er niet in de verkiezingsbeloften na te komen en Duitsland een conservatievere koers te laten varen omdat hij te veel water bij de wijn doet.

Zo werd vorige maand al de zogenoemde schuldenrem –een grondwettelijk verbod op het maken van te veel schulden– losgelaten. Dat betekent onder meer dat defensie-uitgaven zijn uitgezonderd van de strakke regels voor begrotingsdiscipline en mag in de komende jaren 500 miljard worden geleend voor investeringen in klimaatbeleid. Daar was Merz altijd een uitgesproken tegenstander van.

Slechts 25 procent van de Duitsers heeft nog vertrouwen in Merz

De toezeggingen komen Merz mogelijk duur te staan. De onenigheid binnen de gelederen kwam de afgelopen dagen al openlijk naar boven nadat leden van de jongerentak een brief aan de toekomstige bondskanselier schreven. Daarin stond: „Meneer Merz, wij geloofden in uw politieke leiderschap en wij hebben voor u gevochten. Maar nu stellen wij de vraag waarvoor. Voor een CDU die zich onderwerpt aan de linkse mainstream?”

Partijcongres

Dat Merz inlevert, blijkt ook uit recente peilingen. Voor het eerst is zijn blok met 24 procent net zo groot als de AfD. Nog zorgwekkender voor de toekomstige kanselier is dat slechts 25 procent van de Duitsers nog vertrouwen in hem heeft. Dat is een daling van 10 procentpunten ten opzichte van februari.

De CDU-leider zal dus op zijn tellen moeten passen. Maar voordat hij aan de slag kan, moeten de partijleden of -besturen nog hun goedkeuring geven. De SPD zegt een digitale stemming onder haar leden te houden, terwijl de CDU een klein partijcongres houdt. De CSU heeft alleen een besluit van haar bestuur nodig.

Als de partijen met de nieuwe regering instemmen, zal Merz waarschijnlijk op 7 mei tot bondskanselier worden gekozen en vanaf dat moment de regering leiden. Eén ding is zeker: Scholz zien we daar niet in terug.