Van de 600 aanwezigen is de helft afkomstig uit het Oosten en de andere helft uit het Westen. Het betreft een jaarlijkse Kuyperconferentie. De betekenis van het denken van Abraham Kuyper en van het neocalvinisme voor de huidige tijd staat dus centraal.

De driedaagse conferentie wordt georganiseerd vanuit Calvin University en Calvin Theological Seminary in het Amerikaanse Grand Rapids. Naast vier hoofdlezingen –vanuit Nederland door prof. dr. George Harinck en prof. dr. Govert Buijs– zijn er vier sessies met kortere bijdragen die nadere doordenking van het gereformeerde denken stimuleren. In die presentaties gaat het beslist niet alleen over Kuyper. Onder anderen Barth en Bavinck, Kierkegaard en Charles Taylor ontbreken niet op het rijk gevarieerde menu.

De belangrijkste reden dat de jaarlijkse Kuyperconferentie deze keer in Jakarta gehouden wordt, is de toekenning van de zogenaamde Kuyper Prize 2025 aan dr. Stephen Tong (85), de leider van het Reformed Millennium Center. Deze prijs ontvangt hij vanwege zijn bijzondere verdienste voor de verspreiding van het Evangelie in Indonesië en heel Azië.

Componist en architect

Je zou kunnen zeggen dat Tong wel wat weg heeft van het profiel van Abraham Kuyper. Toch was Kuyper niet het voorbeeld dat hij wilde navolgen. Wie hem hoort spreken en preken, herkent ook bepaalde karakteristieken van Billy Graham en Martyn Lloyd-Jones. Zoals de tomeloze ijver voor het verspreiden van het Evangelie in de maatschappij –het leiden van vele Gospel Rally’s– en een groot organisatietalent.

Ondanks zijn leeftijd is hij nog heel actief. Zijn lijfspreuk is wat Calvijn verwoordde: „Laat mij maar verteerd worden, als ik maar nuttig ben.” In dat licht deed hij tijdens de prijsuitreiking een oproep aan theologen en studenten „om niet zo lui te zijn en je eigen comfort te zoeken”.

Ontroerend is wat Tong vertelde over zijn jeugdjaren. Hij verloor zijn vader toen hij nog maar drie jaar oud was en zijn moeder vluchtte met acht kinderen uit China naar Indonesië. Als hij terugkijkt op zijn leven, is zijn moeder van onvergetelijke en beslissende betekenis voor hem geweest. „Iedere morgen als ik wakker werd, was het eerste wat ik hoorde de stem van mijn moeder als ze hardop aan het bidden was.”

Stephen Tong is een veelzijdig begaafde man. Naast zijn dienst aan het Evangelie is hij componist, dirigent en architect. En dat als autodidact. Hij ontwierp zelf het indrukwekkende gebouw van het Reformed Millennium Center, dat door het gebruik van symboliek een boodschap uitdraagt in een land met de grootste populatie moslims. De conferentie eindigt zaterdag met een uitvoering onder zijn leiding van Mendelssohns Tweede Symfonie (”Lobgesang”) in een door hem ontworpen auditorium met een geweldige akoestiek.

Algemene genade

Nu is Kuyper niet meteen een naam waar we aan de Theologische Universiteit Apeldoorn warme gevoelens bij hebben. Vanuit de christelijke gereformeerde traditie is er altijd argwaan geweest tegen Kuypers denken. Dat betreft vooral zijn theologie –denk aan de leer van de veronderstelde wedergeboorte–, maar ook zijn grote organisatiedrift en zijn visie op de kerk. Je moet als jongetje uit de Christelijke Gereformeerde Kerken dus wel even een drempel over.

Lees ook

Stephen Tong: Student moet straks naar Indonesië voor gereformeerde theologie

Maar eerlijk is eerlijk, er komen veel noties langs die van grote betekenis zijn als het gaat om een christelijke visie op politiek, economie en de samenleving als geheel. Bovendien wordt misschien weleens te gemakkelijk gezegd dat Kuypers leer van de algemene genade een antropologisch vloertje is op basis waarvan mensen nog wel tot goede dingen in staat zijn. Maar als we die zien als de aanwezigheid van God in deze wereld Die ook na de zondeval nog steeds op duizend-en-een manieren bemoeienissen heeft met Zijn schepping en schepselen, dan ligt de zaak toch genuanceerder.

Niet zelden leidt de ontkenning van de algemene genade tot een zekere doperse houding. Omgekeerd, wanneer uitsluitend gedacht wordt vanuit de algemene genade als een gegeven waardoor wij met onze mogelijkheden het Koninkrijk hier en nu al vorm kunnen geven, wordt daarmee de noodzaak van de bijzondere genade min of meer ontkend.

Verborgen omgang

Er is ook de Kuyper van de verborgen omgang met God, zoals die bijvoorbeeld blijkt in zijn verzamelde meditaties, in twee bundels met een intieme klank: ”Honing uit de Rots” (van de ‘jonge’ Kuyper) en ”Nabij God te zijn” (van de ‘oude’ Kuyper). Om even te laten proeven een passage uit een meditatie over Psalm 73: „Toen Asaf zong over de gelukzaligheid van het dicht bij God zijn, was zijn geest bezig met deze tegenstelling tussen de wereld en God. Deze tegenstelling kan niet los gezien worden van de nabijheid van God. Hoe dichter we bij de wereld zijn, hoe verder we van God verwijderd zijn. En hoe dichter we bij God zijn, hoe groter de afstand tussen ons en de wereld.”

Maar ook: „Heldhaftige toewijding aan je levenstaak gaat hand in hand met een steeds rijkere ontwikkeling van het gebedsleven.” Een levenslange oefening.