Voor pooiers die buitenlandse vrouwen uitbuiten, dreigt Nederland een paradijs te worden. De voorgenomen wijziging van de Wet modernisering en uitbreiding strafbaarstelling mensenhandel, die op 6 maart in de Tweede Kamer wordt besproken, maakt het nog lastiger om internationale mensenhandel aan te pakken. In plaats van de wet te verzwakken moet Nederland juist harder optreden tegen mensenhandel.

Hoe wil je buitenlandse slachtoffers van seksuele uitbuiting een slachtofferverklaring laten afleggen?

„Wat een slachtoffer van seksuele uitbuiting allemaal meemaakt, is niet eens onder één noemer te vangen. Je kunt het classificeren als vrijheidsberoving, maar ook als verkrachting. En dan niet één keer, maar tien keer per dag. En dat gedurende een langere periode, zeven dagen per week.”

Dit zei slachtofferadvocaat Richard Korver, voorzitter van het Landelijk Advocaten Netwerk Gewelds- en Zedenslachtoffers, toen ik hem sprak over mensenhandel. De impact van deze misdaad is nauwelijks te bevatten. Des te verbijsterender is het dat pooiers in ons land vrij ongestoord hun gang kunnen gaan en zo schatrijk worden. „Dit wordt alleen maar erger”, ziet Maarten Noordzij, officier van justitie mensenhandel. „Keer op keer stuiten we op WhatsAppgroepen met honderden buitenlandse prostituees die hier via tussenpersonen in de illegale prostitutie belanden.”

Buiten beeld

Vaak gaat het om vrouwen uit Zuid-Amerika, China en Oost-Europa. Ze worden in onlineseksadvertenties op Nederlandse websites aangeboden. Meestal spreken de vrouwen geen Engels of Nederlands en voert hun pooier het woord richting de politie.

Een effectief dwangmiddel van mensenhandelaren is dat ze de paspoorten van slachtoffers in beslag nemen

Het aantal buitenlandse slachtoffers van seksuele uitbuiting is gestegen van 217 in 2022 naar 333 in 2023, blijkt uit cijfers van de nationaal rapporteur mensenhandel. Dit gaat alleen nog maar om slachtoffers die geregistreerd zijn. Het Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel schat het werkelijke aantal slachtoffers van mensenhandel in ons land op zo’n 5000. Veel daders blijven dus buiten beeld en kunnen ongehinderd kwetsbare mensen exploiteren.

Juist daarom is de voorgenomen wijziging van de Wet modernisering en uitbreiding strafbaarstelling mensenhandel zo zorgwekkend. In plaats van drempels weg te nemen om daders sneller te kunnen berechten en slachtoffers beter te kunnen beschermen, dreigt de wet in zijn nieuwe vorm vervolging van internationale mensenhandel juist moeilijker te maken.

Represailles

Vooral het schrappen van artikel 273f lid 1 sub 3 is verontrustend. Dat onderdeel stelt het werven, meenemen of ontvoeren van personen met als doel die „in een ander land” prostitutie te laten bedrijven strafbaar. Op dit moment kunnen verdachten al worden vervolgd als er een redelijk vermoeden is dat een slachtoffer voor prostitutie zou worden uitgebuit. Maar als deze bepaling verdwijnt, moet eerst onomstotelijk bewijs van daadwerkelijke uitbuiting worden geleverd voordat er vervolging kan plaatsvinden. Bewezen moet worden dat het slachtoffer gedwongen is aangeboden voor seksuele handelingen.

Een slachtofferverklaring is daarbij cruciaal. Maar hoe wil je buitenlandse slachtoffers van seksuele uitbuiting –vaak zijn ze volledig in de macht van hun pooier– zo’n verklaring laten afleggen? Vaak zijn ze doodsbang voor represailles en kennen ze de Nederlandse situatie niet. Vervolging van internationale mensenhandelaren wordt zo met de aangepaste wetgeving een haast onmogelijke opgave. En dat weten daders. Zij kunnen zo ongestoord hun werkterrein in Nederland vergroten.

Paspoorten afgepakt

In plaats van de wet te beperken, helpt het eerder deze uit te breiden met concrete kenmerken van mensenhandel. Zo is een effectief dwangmiddel van mensenhandelaren dat ze de paspoorten van slachtoffers in beslag nemen. Zo’n wapen kun je uit handen slaan door in de wet een zin op te nemen als: „Wij beschouwen het als mensenhandel wanneer paspoorten onder de beschikkingsmacht van de werkgever zijn.” Op die manier kunnen politie en justitie sneller ingrijpen, niet alleen bij seksuele uitbuiting maar ook bij exploitatie in bijvoorbeeld kassen. Richard Korver geeft aan dat zo’n wijziging enorm zou helpen om slachtoffers van mensenhandel beter bij te kunnen staan.

Beschaving?

Mensenhandel is zo immoreel en mensonterend dat deze raakt aan fundamentele vragen. Kunnen we onze samenleving nog een beschaving noemen als we dit onrecht ongemoeid laten? Kan het ons iets schelen dat buitenlandse vrouwen hier van al hun vrijheden worden beroofd, dag aan dag verkracht worden en als gebroken mensen ons land weer verlaten?

Wij roepen de politiek op om kritisch te kijken naar de voorgestelde wetswijziging. Het behoud van artikel 273f lid 1 sub 3 en een expliciete erkenning van dwangmiddelen, zoals paspoortinname, zijn essentieel om mensenhandel effectief te kunnen bestrijden. Nederland moet een veilige haven zijn voor slachtoffers. Niet voor hun uitbuiters.

De auteur werkt als medewerker mediazaken bij International Justice Mission Nederland.