Het is minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid al lang een doorn in het oog: ondernemers die arbeidsmigranten slecht behandelen. Daarbij valt te denken aan onderbetaling en veel te lange werktijden, maar ook aan het verplicht laten slapen van arbeidskrachten op de werkvloer van een fabriek of ander bedrijf.

Er is veel mis, zowel bij een aantal werkgevers als bij tal van onbetrouwbare uitzendbureaus, en daarom kiest Van Hijum voor een „keiharde aanpak van misstanden”. Daarbij kunnen werkzaamheden verplicht worden stilgezet. De minister: „Desnoods sluiten we een bedrijf dat de fout ingaat.”

Gevaar

Tot nu toe kon de Nederlandse Arbeidsinspectie werkzaamheden bij een onderneming alleen stilleggen bij ernstig gevaar voor personen. Het kabinet heeft uitgezocht dat deze maatregel binnen de grenzen van de bestaande wetgeving ook kan worden ingezet als er niet direct gevaar voor mensen dreigt, maar ze wel te lijden hebben onder misstanden.

Vormen van uitbuiting zijn het innemen van bankpassen en reisdocumenten, en fysiek of psychisch geweld

Daarbij kan het gaan om de eerdergenoemde onderbetaling, waarbij arbeidskrachten soms minder salaris ontvangen dan het verplichte minimumloon. Andere vormen zijn het innemen van bankpassen en reisdocumenten, en fysiek of psychisch geweld. Van Hijum: „In een beschaafd land als Nederland moeten we arbeidsmigranten fatsoenlijker behandelen.”

Bankpassen

Daarnaast is er een manier gevonden om werkgevers te straffen die zich schuldig maken aan het innemen van paspoorten en bankpassen. Door dat te doen maken ze hun arbeidskrachten van zich afhankelijk. Zonder toestemming kunnen die nauwelijks aan het maatschappelijk leven in Nederland deelnemen.

Een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken: „Het staat vast dat het innemen van dit soort documenten door de werkgever het risico op arbeidsmisstanden vergroot. Het leidt in veel gevallen ook tot stress voor de werknemer.”

Huisvesting

Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV, juicht een strengere aanpak toe. Eind vorige week kwam de bond samen met het Leger des Heils met een plan om dakloosheid onder arbeidsmigranten tegen te gaan. „En we realiseren ons dat het daarbij slechts om een van de vele problemen voor deze groep gaat.”

LTO Nederland, een organisatie die de belangen van boeren en tuinders behartigt, vindt ook dat de misstanden hard moeten worden aangepakt. LTO heeft wel moeite met een bepaald aspect van de plannen. De overheid wil de mogelijkheid afbouwen om kosten voor huisvesting in mindering te brengen op het minimumloon van arbeidskrachten. Volgens de landbouworganisatie zal dat averechts werken.