Op hoog tempo fietst een deel van de groep vanuit Kapelle richting Wemeldinge. „De meesten fietsen, want door die beweging warmt je lichaam na het zwemmen snel op”, legt Jouckje van Ieperen uit. „We dragen makkelijke, warme kleding. Dus bijvoorbeeld geitenwollen sokken met Jolly’s of sneeuwlaarzen. Geen schoenen met veters, want straks hebben we geen gevoel meer in onze vingers.”

Elke maandag staat er in de groepsapp een poll waarin de Zwemzusters kunnen aangeven op welke dagen ze gaan zwemmen. De meesten gaan drie keer per week, vaak direct als de kinderen naar school zijn. De groep ontstond in april met twee vrouwen en via berichtjes op Instagram en WhatsAppstatussen breidde dat aantal zich snel uit.

Eenmaal op de dijk sluiten nog andere dames bij de groep aan, onder andere uit Kattendijke en Wemeldinge. Zelfs met een dikke winterjas aan is het koud vandaag. Toch voelen de dames geen drempel om het water in te gaan. „De voordelen zijn heel groot”, zegt Elise Moeliker. „Ik voel me mentaal veel sterker.” Jacoline Giljam knikt instemmend. „Ik ben opgewekter. Bovendien had ik ’s winters vaak last van verkoudheid en keelontsteking, maar nu niet.” Daniëlle van Liere: „Je laat wat dingen achter in het water, zoals stress.” Lachend: „Ik vraag me af of de vissen daar last van hebben.” Marita van Dijk ervaart er een „superfocus” door. „Ik voel me de hele dag helder en levendig. Daarnaast is het ontspannend en samenbindend. Het is mooi om de ochtend te beginnen met een stel leuke vrouwen.”

Nieuws in beeld

De zwemzusters duiken drie keer per week de Oosterschelde in. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Een duik in de Oosterschelde. beeld Dirk-Jan Gjeltema

beeld Dirk-Jan Gjeltema

Ondanks de voordelen merkte Mariët van Dijk bij zichzelf een kantelpunt in november. „Het werd toen kouder. Je lijkt wel niet goed wijs, dacht ik soms als we gingen. Op een keer moesten twee anderen me in de auto tussen zich in klemmen, omdat ik zo rilde. Ik probeerde het daarna nog een keer en toen viel het mee. Sindsdien ga ik altijd op de fiets.”

Koukleum

Elvira Geluk merkt dat ze nu veel sneller warm wordt dan voorheen. „Ik ben een extreme koukleum en dacht dat ik het nooit zou kunnen. Maar Mariëlle van Gilst was erg enthousiast en vertelde dat ze zich steeds als herboren voelt. Toen besloot ik ook een keer te gaan. Nu geniet ik ervan en merk dat ik het niet meer snel koud heb. Ik draag bijvoorbeeld geen winterjas, maar een tussenjas”, vertelt ze. Anderen knikken instemmend. „De verwarming staat nu een paar graden lager.” Lisette de Graaf: „We genieten ook erg van de natuur. Elke keer zien we wel iets moois: de opkomende zon, springende bruinvissen of zeehonden.”

Aan zeehonden heeft Mariëlle een minder goede herinnering. „Ik zag eens het water naast me bewegen en voelde iets aan m’n voet. Het bleek een zeehond te zijn. De volgende keer moest ik voor het zwemmen een drempel over.” Elise: „Het was toen toch paartijd? Hij dacht natuurlijk dat je een mooi zeehondje was! Nou, die heeft wel een blauwtje gelopen.”

De vrouwen kleden zich uit tot op hun badkleding en lopen via de trap richting het water. Bijna allemaal laten ze zich zonder aarzeling in het koude water glijden. Iemand die toch wat terughoudend is, wordt aangemoedigd. „Goed door blijven ademen! Door je neus in en door je mond uit.” Rebecca Eckhardt ziet met lede ogen aan dat de anderen het water in gaan. „Ik ben zwanger en stopte daarom, want dan kun je in shock raken. Maar eigenlijk kan ik het niet missen. Het geeft een boost. Als de baby er is, doe ik weer mee.”

Long covid

Coach Martine Harthoorn leerde tijdens haar opleiding mensen te begeleiden in koudetraining. Zelf neemt ze drie keer per week een koud bad in een badje in haar achtertuin. „Voor koud baden kwam meer aandacht in de coronaperiode. Veel mensen met long covid hadden profijt van koud baden en ademhalingstechnieken. Sowieso wordt het steeds meer aangeraden om verlichting te krijgen bij allerlei chronische ziektes.”

Minimaal anderhalve minuut koud douchen of jezelf onderdompelen in water onder de 14 graden. Dat verstaat Harthoorn onder koud baden. „Om de voordelen ervan te ervaren, moet je dit twee of drie keer per week doen. Ieder mens heeft witte, beige en bruine vetcellen. Een overvloed aan eten wordt omgezet in wit vet. Dat was vroeger handig, want in tijden van honger kon je daarop teren”, legt de coach uit. „Doordat wij nu veel binnen zitten, veelal zittend ons beroep doen en vet en ongezond eten, bouwen we veel wit vet op dat niet wordt opgebruikt. Via koudetraining verbranden die witte cellen wel en maak je meer bruine vetcellen aan. In witte vetcellen zit maar één mitochondrion, een soort energiecentraletje. In bruine vetcellen zitten er heel veel.”

De kracht van koudetraining zit hem in het feit dat het lichaam opnieuw leert om effectief om te gaan met stress, volgens Martine Harthoorn. „Door de kou bouw je zowel mentale als fysieke veerkracht op. Ook je immuunsysteem, stofwisseling en slaapkwaliteit krijgen een boost. Onderzoek wijst uit dat baden in koud water een toename van 530 procent van noradrenaline veroorzaakt, dat is een signaalstofje dat belangrijk is voor energie en hersengezondheid. Daarnaast stijgt het dopamineniveau met 250 procent, wat zorgt voor meer motivatie.”

Koudetraining is niet voor iedereen weggelegd, geeft Harthoorn aan. „Mensen met hartproblemen, de ziekte van Raynaud of andere aandoeningen waardoor mensen niet tegen koude kunnen, raad ik het niet aan. Voor het omzetten van wit vet in bruin vet kunnen ze eventueel sporten op een nuchtere maag. Ook ademhalingsoefeningen kunnen helpen voor meer energie.”

Duster

Na een paar minuten rennen de zwemzusters het water weer uit om zich af te drogen en aan te kleden. Dat is volgens hen het enige nadeel aan zwemmen in koud water. „In het water heb je het niet koud, alleen soms aan je handen en voeten. Maar hier koel je af. Zeker als het regent of stormt. Gelukkig heb ik een goede structuur in m’n fietstas, zodat ik als ik het water uitkom, snel m’n spullen kan pakken. En m’n duster hangt al klaar”, zegt Jouckje. „Van het terugfietsen warmen we op en daarna gaan we al trappelend, om warm te blijven, de was ophangen of het huis stofzuigen. Dit geeft echt een boost aan de dag.”

In een mum van tijd zijn ze aangekleed en gaan de natte spullen in de fietstassen. Marita stopt ook een isolatiedeken weg. „Als er iets misgaat, bijvoorbeeld doordat je je been verwondt, ben je binnen enkele minuten volledig onderkoeld. Daarom moeten we eigenlijk allemaal zo’n deken bij ons hebben. Mijn zoon zei: Jullie nemen risico’s, dus zorg dat je spullen op orde zijn.”

Het eerste stuk over de dijk rennen de zwemzusters naast hun fiets. Daarna racen ze vol energie tegemoet wat de dag hun brengt.