Opa Fruytier geeft actuele adviezen aan jongeren
Jacobus Fruytier schreef een „verrassend actueel” boek voor jongeren. De restauratie van het werk verscheen woensdag. „Fruytiers visie op het verbond is een spiegel voor de huidige tijd.”
”Salomo’s raad aan jongeren” van Fruytier (1659-1731) is hertaald door Cor Bregman. De uitgave vormt het eerste deel van de boekenserie ”Gereformeerde Klassieken”, waarbij werken van Nederlandse oudvaders hertaald en opnieuw uitgegeven worden. Het boek werd woensdagavond aan zo’n dertig belangstellenden gepresenteerd, in de Apeldoornse scholengemeenschap die naar de auteur vernoemd is.
Rembrandt
„Het werk raakt door de actualiteit en frisheid”, zegt Laurens van der Tang, voorzitter van de werkgroep achter Gereformeerde Klassieken. „De hertaling is als de restauratie van een verkleurd schilderij van Rembrandt, waarbij alle heldere kleuren weer tevoorschijn komen.”
De werken van oudvaders kunnen helpen bij het beantwoorden van vraagstukken uit de huidige tijd, stelt Van der Tang. „Vanaf de kansel en in de docentenkamer klinkt regelmatig de verzuchting dat jongeren opgroeien in een complexe tijd. Het is een moeilijke tijd om hen te vormen en op te voeden. Maar de vraag hoe een nieuwe generatie gevormd moet worden, is niet nieuw, blijkt uit Fruytiers boek. De manier waarop hij jongeren vervolgens nadrukkelijk aanspreekt, is erg actueel. Hij waarschuwt hen en beantwoordt tegenwerpingen, maar wekt hen ook op en moedigt hen aan om de Heere te zoeken.”
Die betrokkenheid op jongeren herkent ook drs. Frans van Hartingsveldt, bestuurder van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap in Apeldoorn, Rijssen en Uddel. „Fruytier leert ons dat we niet moeten brommen op jongeren, maar naast hen gaan staan en ze in de ogen kijken. Hij was als een lieve opa die iets heeft willen nalaten voor zijn kinderen.”
Van Hartingsveldt waardeert de manier waarop Fruytier in zijn werk spreekt over het verbond. „Hij schrijft dat kinderen afgezonderd zijn, met de roep van hun Schepper in hun oren. Ook bestrijdt Fruytier dwalingen rond de doop. Daarin is hij verrassend actueel en een spiegel voor de tijd van nu.”
Heiliging
Prof. dr. Wim van Vlastuin, rector aan het Hersteld Hervormd Seminarium, werkt dit spreken vanuit het verbond bij Fruytier verder uit. Een jaar na ”Salomo’s raad aan jongeren” schreef Fruytier een boek over de eerste vraag van het doopformulier. Daarin bespreekt hij de betekenis van het „in Christus geheiligd zijn”. Prof. dr. Van Vlastuin: „Fruytier wijst erop dat er geen winst kan worden behaald als we bij de doop slechts belijden dat kinderen in Christus geheiligd kunnen zijn of moeten worden, zoals Jodocus van Lodenstein bijvoorbeeld stelde.
In plaats daarvan onderscheidt Fruytier drie vormen van heiliging. Het kan een krachtdadige heiliging zijn, waarbij de kinderen bij de doop al daadwerkelijk wedergeboren zijn. De tweede mogelijkheid is de toekomstige heiliging, waarbij het geloof en de bekering later volgen. Bij de derde vorm gaat het om de heilige positie waarin de gedoopte kinderen zijn geplaatst. Ze zijn afgezonderd van ongelovigen en heidenen. Die positie blijft volgens Fruytier van kracht, al blijven ze levenslang ongelovig. Daarmee krijgt het begrip „heilig” een bredere betekenis dan alleen de innerlijke genade. Het gaat om een heilige positie, waarbij net als bij de besnijdenis het hele nageslacht betrokken is.”
In deze opvatting ligt volgens Fruytier troost voor ouders, geeft prof. Van Vlastuin aan. „Gelovige ouders hoeven zich geen zorgen te maken over de welstand van kinderen die hun al vroeg door de dood ontvallen zijn.”
Dit waren geladen woorden uit Fruytiers mond, aldus de hoogleraar. „Hij bracht zes van zijn zeven kinderen naar het graf. Ook verloor hij driemaal een echtgenote.”
Prof. dr. Wim van Vlastuin. beeld RD, Anton Dommerholt
Overhandiging eerste exemplaren. beeld RD, Anton Dommerholt 
De bijeenkomst trok zo’n dertig belangstellenden. beeld RD, Anton Dommerholt Zielsdankbaar
Fruytier was een strijdbaar, pastoraal en praktisch theoloog, zegt historicus dr. Roelof Bisschop. Hij spreekt over de Nadere Reformatie als krachtige beweging. „Bij de term krachtig is wel een kanttekening te plaatsen.
In eerste instantie richtte de Nadere Reformatie zich op zowel een reformatie van het persoonlijke geestelijke leven als op een hervorming van het publieke leven. Het ideaal met betrekking tot het publieke leven lieten de nadere reformatoren na verloop van tijd echter los. Als we daarom kijken naar het directe resultaat van de Nadere Reformatie, kun je je afvragen of die wel krachtig te noemen is.”
Toch doet Bisschop dat wel. „Ik zou er zelfs een uitroepteken achter willen zetten. Er is een grote geestelijke erfenis uit die tijd overgebleven. Deze hertaling is zo’n voorbeeld. Daar mogen we zielsdankbaar voor zijn.”
