Hoe vriendelijk is het om een ander „wederkerig het beste” te wensen?
Rond de jaarwisseling werden er op de krantenpagina’s met familieberichten heel wat goede (zegen)wensen uitgewisseld. Niet zelden werd er eerst bedankt voor de vele kaarten en wensen die ontvangen waren. Daarna volgde een zin die soms op een dergelijke manier was geformuleerd: „Wederkerig wensen wij u Gods zegen voor 2025 toe.”
Dat woord ”wederkerig”, staat dat daar wel goed, vroeg een collega me. „Bedoeld is: wij op onze beurt. Maar dat betekent ”wederkerig” volgens mij niet.”
Wat betekent het woord dan wel? De Dikke Van Dale zegt: heen en weer gaand tussen twee personen, van weerskanten uitgaand respectievelijk komend. Daarbij noemt het woordenboek als voorbeelden: elkaar wederkerig beminnen, haten, gelukwensen.
Kijk aan, mensen kunnen elkaar dus tóch wederkerig gelukwensen. Klopt. Maar dat is nog iets anders dan ”iemand wederkerig het beste wensen”. Technisch gezien is het onmogelijk om in je eentje (of als familie of echtpaar) wederkerig iemand het beste te wensen. Wederkerig gelukwensen overbrengen doe je altijd met z’n tweeën.
Stel: je ziet op nieuwjaarsmorgen een groepje gemeenteleden op het kerkplein elkaar de hand schudden. Dan kun je zeggen: „Die mensen wensen elkaar wederkerig het beste voor het nieuwe jaar.” De betreffende gemeenteleden kunnen ook tegen elkaar zeggen: „Laten we elkaar wederkerig het beste wensen.” Maar een handenschudder kan niet in z’n eentje tegen een ander zeggen: „Ik wens jou wederkerig het beste.” Wat bijvoorbeeld wel zou kunnen: „Vanuit het oogpunt van wederkerigheid wens ik jou eveneens het allerbeste toe.”
Het woord betekent ook: weerbarstig, weerspannig, dwars
Het heeft dus met de taalkundige functie van het woord ”wederkerig” te maken. Als je wederkerig als een regulier bijvoeglijk naamwoord gebruikt, heeft het eigenlijk een andere betekenis – die weliswaar tamelijk verouderd is, maar onder RD-lezers vermoedelijk nog wel bekend. Het woord betekent ook: niet tot gehoorzaamheid of inschikkelijkheid neigend; weerbarstig, weerspannig, dwars.
Wie een ander dus wederkerig het beste wenst, doet dat onbedoeld op een behoorlijk onvriendelijke manier. Een beetje in de teneur van: al dat handengegeef, al dat sociaal correcte gelukwensen, het hoort er nu eenmaal bij, maar ik zal blij zijn als deze periode weer voorbij is.
En nu, wat moeten gelukwensers volgend jaar doen bij het opstellen van een bericht? De beklaagde formulering vervangen door iets als: ”Insgelijks wensen wij u…” of ”Onzerzijds wensen wij u eveneens…” Zou kunnen. Zich weinig aantrekken van taalregels en denken: iedereen begrijpt toch wat ik bedoel? Dat zou ook goed kunnen.
Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie. Reageren? chris@rd.nl
