Het aangrijpende, maar ook hoopvolle levensverhaal van de jonge vrouw kreeg ongedacht een plek in de podcast ”Vandaag” van NRC. Romy benaderde journalist Stephanie Bakker in de zomer van 2023, twee weken voor haar geplande euthanasie, om haar verhaal te doen. Bakker stemde toe, niet wetend dat dit het begin zou zijn van een intensief traject en een tweedelige podcast.

”Het jaar dat ik dood zou gaan” staat sinds november online en gaat je niet in de koude kleren zitten. Tijdens het luisteren krijgt Romy’s worsteling met het leven en met de dood gestalte. Het gaat nu niet meer om kille cijfers, of over de vraag of de mogelijkheid tot euthanasie de behoefte aanwakkert. Het gaat hier om het gezicht geven aan een vrouw in nood, die zo beschadigd is dat leven veranderde in overleven.

Romy’s jeugd is getekend door vergaand seksueel misbruik. Jarenlange psychische behandelingen en opnames leveren niets op. Al jong doet ze een poging tot zelfmoord en op haar achttiende besluit ze een aanvraag tot euthanasie te doen.

Bakker omschrijft Romy als lichamelijk gezond, maar mentaal stuk. Met vlakke stem en door medicijngebruik zoekend naar woorden beschrijft ze hoe eenvoudige handelingen in het dagelijks leven ondraaglijk voor haar zijn. Tandenpoetsen is vrijwel onmogelijk, ze verdraagt niets in haar mond. Dat geldt ook voor douchen, wat ze gehaast en op haar tenen doet, om zo veel mogelijk in het hier en nu te blijven. Meerdere malen per dag heeft ze te maken met herbelevingen en dissociatie. Op zo’n moment raakt ze uit zelfbescherming los van zichzelf en haar omgeving.

Op het allerlaatst –de lijkwagen staat al klaar– komt Romy terug op haar besluit tot euthanasie. De periode erna ervaart ze als loodzwaar. Ze heeft alle schepen achter zich verbrand, kan nergens terecht en heeft juist meer hulp nodig dan ooit. Ze besluit al snel tot een tweede aanvraag, die een nieuwe datum oplevert. Tegelijkertijd gaat ze door met traumabehandeling. Het lijkt wel of ze nu, met de dood in haar hoofd, eindelijk tot op de bodem van haar ellende durft te gaan.

De therapie blijkt een weg naar voorzichtig herstel. Met eindeloze terugvallen en perioden van wanhoop, maar ook met sprankjes hoop. Romy zet haar euthanasietraject stil. Voor dit moment, zegt ze er meteen achteraan. Ze woont nu zelfstandig onder begeleiding en is gestart met de opleiding social work.

„Een zieke geest is als een donkere put waarin je af en toe een ladder toegeworpen krijgt, maar waar je dan net niet bij kunt” - Romy, vrouw die psychisch ernstig lijdt

”Het jaar dat ik dood zou gaan” heeft me twee dingen geleerd. Het levensverhaal van Romy laat me een beetje begrijpen hoe een doodswens ontstaat. Een zieke geest is als een donkere put waarin je af en toe een ladder toegeworpen krijgt, maar waar je dan net niet bij kunt, aldus Romy zelf.

De tweede les is dat euthanasie geen oplossing is. Daar kun je op grond van je geloofsovertuiging al van doordrongen zijn, maar dan blijf je wel een buitenstaander die het gevaar loopt over de nood van je naaste heen te walsen. In Romy’s verhaal beluister ik dat een ‘zachte’ zelfgekozen dood sowieso de verkeerde deur is.

Uit onderzoek dat wetenschapper Lizanne Schweren eerder deze maand publiceerde, blijkt dat bijna de helft van de jongeren met psychische problematiek de aanvraag tot euthanasie weer intrekt. Romy is er een van en dat maakt deze podcast van het NRC hoogst actueel. Wie de ingewikkelde materie beter wil begrijpen, doet er goed aan hem te beluisteren. Je krijgt een inkijkje in het besluit van iemand met een volstrekt seculiere levensovertuiging. Dat kan afstand scheppen, maar tegelijkertijd voel je verbondenheid met iemand die lijdt aan het leven.

Houd er wel rekening mee dat er soms schuttingtaal klinkt én maak vooraf een inschatting of je het aankunt om veelvuldig te horen over een doodswens, suïcidale gedachten en zelfbeschadiging.

De podcast is hier te beluisteren.

Denkt u aan zelfdoding? Praat erover. Neem gratis en anoniem contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of 113 (24 uur bereikbaar) of chat op 113.nl.