Ds. Sonnevelt onderzocht geschiedenis Nigeriaanse zendingskerk: „Ds. A. Vergunst had doorslaggevende rol”
Ds. C. Sonnevelt werkte op vier continenten, maar de negen jaar in Nigeria vormden de mooiste tijd van zijn leven. Hij schreef een jubileumboek voor de Nigeria Reformed Church (NRC), die zaterdag haar vijftigjarig bestaan vierde.
Tenminste, die halve eeuw geldt als je van het prilste begin uitgaat. De officiële instituering van de NRC was pas in 1988. „De kerk zelf ziet 7 december 1974 als haar geboortedag”, zegt ds. Sonnevelt, predikant van de gereformeerde gemeente (gg) in Poederoijen. Op die zondag verkondigde Johan Commelin, zendeling van de GG, het Evangelie op een compound in Onuenyim-Agbaja in het Izigebied in Nigeria. Ds. Sonnevelt: „Toen zijn er enkele mensen in het hart gegrepen. Direct daarna hebben ze een eenvoudig kerkje gebouwd, met een grasdak.”
De voormalige zendingspredikant schreef het Engelstalige boek, getiteld ”Nigeria Reformed Church 1974-2024” (verkrijgbaar via lampandword.com ), na een verzoek daartoe van de kerkelijke leiding van de NRC, vierenhalf jaar geleden. Waarom hij de Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) niet in zijn onderzoek betrok? „Mijn invalshoek is die van de lokale kerk en het is bedoeld voor de Nigeriaanse kerk. Als ik de zendingsgeschiedenis compleet had willen beschrijven, was het boek duizend pagina’s dik geworden.” Deze zaterdag bood ds. Sonnevelt het boek in Nigeria aan de NRC aan.
Veel werk was het schrijven wel: drie jaar deed de predikant onderzoek, vertaalde hij bronnen en nam hij interviews af in Nigeria; het laatste jaar schreef hij het eindresultaat, inclusief bijlagen van 600 bladzijden dik. „Wat me hielp was de coronacrisis. Weken aaneen kon ik veel uren maken. Door long covid had ik een tijdje weinig energie, maar dit kon ik in die periode nog opbrengen.”
„Ds. Vergunst zei: Jij gaat naar Nigeria, en Burggraaf en Meeuse kunnen deputaat worden” - Ds. C. Sonnevelt, auteur boek over Nigeria Reformed Church
Een ontdekking voor ds. Sonnevelt was de doorslaggevende rol van ds. A. Vergunst, secretaris van het deputaatschap voor de zending, voor het werk in Nigeria. „Hij stimuleerde Johan Commelin om het Evangelie in Izi te verkondigen. Ook correspondeerde hij met de Sudan United Mission, een zendingsorganisatie in Nigeria die als paraplu nodig was om legaal in het land te werken.”
Strateeg
Dat ds. Vergunst een organisator was, blijkt uit een anekdote uit ds. Sonnevelts herinnering. Hij zat op de Theologische School in de klas bij de studenten C.J. Meeuse en M. Burggraaf. „Docent ds. Vergunst besloot ons het vak missiologie te geven. Want, zei hij, jij, Sonnevelt, gaat naar Nigeria, en Burggraaf en Meeuse kunnen deputaat worden. Hij was een gedreven strateeg.”
Zelf werkte ds. Sonnevelt van 1981 tot 1990 in Nigeria als zendingspredikant. Daarna diende hij gemeenten in Nederland en Canada en was hij tussendoor negen maanden werkzaam in Israël. De vraag of de episode Nigeria de mooiste tijd van zijn leven was, beantwoordt de 71-jarige predikant bevestigend. „We hebben er aan de wieg mogen staan van een kerk in West-Afrika. Er gaat bijna geen dag voorbij dat ik niet aan die periode denk.”
Gemakkelijk was de periode niet. „Als jonge predikant kwam ik voor heel moeilijke vragen te staan. Ik voelde me hulpeloos en onbekwaam. Ik kon niet even met Nederland bellen. Het dieptepunt was eind 1985. Ik dacht dat alles vastliep. Maar er lag een grote zegen in. Christus is toen meer dan ooit dierbaar voor me geworden.”
Een van die moeilijke vragen was of polygamisten gedoopt mochten worden. Vrouwen wegsturen zou de situatie verslechteren, dus dat was geen optie. Sommigen namen er echter net voor hun doop nog snel een vrouw bij. Daarom was de opvatting van de kerk en ook van ds. Sonnevelt: doop polygamisten niet. „Als je toegeeflijk bent, wordt het onuitroeibaar. Het nadeel was wel dat oude mannen buiten de kerk kwamen te staan. De praktijk is nu dat men alleen bij uitzondering oude polygamisten doopt, maar een ambt kunnen ze niet krijgen.”
„Zendingswerkers zijn mensen met een visie, waarvan ze soms denken dat die rechtstreeks van Boven komt”
Hechtheid
Al is zijn mening over heikele discussiepunten van destijds niet veranderd, op zijn eigen rol reflecteert hij kritisch. „Zendingswerkers zijn mensen met een visie, waarvan ze soms denken dat die rechtstreeks van Boven komt. Zet een paar van zulke mensen bij elkaar en je hebt een recept voor conflicten. Daarvan denk ik weleens naar mezelf toe: had dat niet anders gekund? Was ik niet té gedreven?”
Al was het niet eenvoudig –het predikantsechtpaar verloor bijna twee kinderen aan tropische ziekten–, de tijd in Nigeria was vooral mooi, zegt ds. Sonnevelt. „Met twee zendingswerkers en twintig zwarte broeders vormden we het Church Committee, de voorlopige kerkenraad. We groeiden naar elkaar toe. Wij zeiden tegen hen: Vertel ons iets over jullie cultuur. Zij vroegen ons: Zegt de Bijbel er iets over? En dan gingen we samen op zoek. Die hechtheid gaf steun.”
Is het wel mogelijk om objectief de geschiedenis te beschrijven van een periode waarin hij zelf een belangrijke rol speelde? Die vraag is terecht, erkent ds. Sonnevelt. „Ik ben echter vooral beschrijvend te werk gegaan, zo min mogelijk duidend. En een commissie van de NRC heeft meegelezen, evenals prof. dr. Mart-Jan Paul en enkele anderen.”
De ondertitel van het boek luidt ”50 Years of God’s Faithfulness”: vijftig jaren van Gods trouw. Ds. Sonnevelt: „We lezen in de Bijbel dat er zullen komen uit alle talen en volken. Maar als je van nabij getuige mag zijn dat de Heere Zijn bruidsgemeente toebrengt, blijft je dat levenslang bij.”
