Geen etalage, geen naambordje. Niets wijst erop dat zich achter een ijzeren hek, dat voorzichtig op een kier staat, de grootste christelijke boekhandel van Lima bevindt. Maar Peruanen blijken de weg te kennen: Desarrollo Cristiano del Perú is, net voor sluitingstijd, overvol.

Het zijn vooral in het Spaans vertaalde boeken die hier liggen: van J.C. Ryle, John Piper, John MacArthur, Sinclair B. Ferguson, Joel Beeke – en een hele serie werken van Wilhelmus à Brakel. De meeste boeken van (nadere) reformatoren en puriteinen, zoals John Bunyan, John Owen en Thomas Brooks, komen van uitgeverij Teología para Vivir (Theologie voor het leven), opgericht door Jaime Daniel Caballero (40).

Nieuws in beeld

Boekhandel Desarrollo Cristiano del Peru in Lima. beeld RD

Wilhelmus à Brakel voor de Spaanse markt. beeld RD

Bezoekers van boekhandel Desarrollo Cristiano del Peru in Lima beeld RD

De in Lima geboren baptistenpredikant, die historische theologie studeerde aan Westminster Theological Seminary in de Verenigde Staten, woont niet naast de deur: in het Ierse Cork. Daar werkt Caballero als zendeling. Hij ontwikkelt en geeft theologisch onderwijs. Maar af en toe gaat de Peruaan terug naar zijn land, onder meer voor het regelen van de distributie van zijn boeken.

Evenwicht

Als tiener kwam Caballero in aanraking met de gereformeerde theologie. David Barnes, een zendeling uit Engeland die in Peru werkte, gaf hem een exemplaar van de systematische theologie van Louis Berkhof. „Hij werd als een geestelijk vader voor mij. We brachten samen veel tijd door. Barnes leende me boeken en ik ging me steeds meer verdiepen in de reformatorische theologie. Uiteindelijk werd hij directeur van een Bijbelschool in de jungle van Peru.”

Caballero studeerde theologie in Lima en kreeg een beurs om naar Engeland te gaan. „Een van de dingen die me in de klassieke gereformeerde theologie aantrokken, was de goede balans tussen verstand en hart. Die vind je bijvoorbeeld bij John Owen en de vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie, zoals Wilhelmus à Brakel. In de academische wereld, die op zichzelf heel doods kan zijn, had ik de hulp en de kracht van de Heilige Geest nodig om dat evenwicht te vinden.”

Omdat de puriteinen in Peru nagenoeg onbekend waren, besloot Caballero in 2016 de uitgeverij Teología para Vivir op te richten en gereformeerde boeken vanuit het Engels, en soms het Latijn, in het Spaans te vertalen. Daar was grote behoefte aan, zag hij. „Ik geloof dat de voorzienige hand van God mij in een positie heeft geplaatst om, samen met een team van andere vertalers, de erfenis van de gereformeerde traditie naar Latijns-Amerika te brengen.”

Desarrollo Cristiano del Peru is zeker niet de enige boekwinkel die de uitgaven van Teología para Vivir verspreidt. Hetzelfde gebeurt via depots in andere Spaanstalige landen, zoals Argentinië, Chili, Colombia, Ecuador en Mexico. „Het protestantisme begon in Latijns-Amerika pas een jaar of dertig geleden te groeien, vooral het methodisme en de pinksterbeweging. De gereformeerde traditie is vrij nieuw, maar ook zij neemt toe en haar stem moet worden gehoord.”

Interessante mix

Inmiddels is de serie boeken van Brakel „een van de populairste systematische theologieën in het Spaans geworden”, weet Caballero. Hij hoopt dat zulke uitgaven, die meestal op aanvraag worden gedrukt, studenten en predikanten helpen een goede gereformeerde theologie te ontwikkelen. „Daardoor kan op langere termijn de kerk in de Spaanstalige wereld wortelen in het historische christendom, de reformatorische traditie. Dat wordt een interessante mix.”

Lees ook

Boeken John Owen gewild in Latijns-Amerika

Latino’s hoeven geen puriteinen te worden, vindt hij. „Dat is ons doel niet. Een van de grootste zwakheden van de kerk in Latijns-Amerika is dat ze probeerde zich van haar traditie te ontdoen. Dat begon in de jaren zeventig, toen rooms-katholieken in de bevrijdingstheologie een antwoord wilden geven op de armoede en het lijden van mensen. Protestanten probeerden hetzelfde doen. Daarmee is de Latijns-Amerikaanse theologie losgekoppeld van haar historische wortels, wat tot allerlei ketterijen leidde, zoals het welvaartsevangelie: de gedachte dat God je materiële rijkdom geeft, als je maar gelooft. Zulke theologie mist de kracht om de kerk volwassen te laten worden. Daarvoor zijn niet alleen hedendaagse populaire theologische boeken nodig, maar juist ook geschriften uit het gereformeerde verleden: theologie voor het leven.”

Caballero ziet geestelijke honger in Peru. „Naar sommige boeken, zoals ”De Christenreis” van John Bunyan, is veel vraag. Van de opbrengst financieren we de vertaling en publicatie van meer academische boeken, bijvoorbeeld van Franciscus Turrettini. Ik denk dat er een nieuwe generatie is gekomen die een spade dieper in het christelijk geloof wil gaan. Er is een honger naar het beste uit het verleden.”