Ambitieus roepen ze deze donderdagavond op tot gesprek, tot elkaar aankijken en tot wereldvrede. Júlia Herku en Mirella Klomp krijgen tijdens het evenement de titel van (Jong) Theoloog des Vaderlands mee.

Ambitieus is ze sowieso, de Nacht. Om zeven uur moet het programma in de Pieterskerk in Utrecht al beginnen om alles voor tien uur rond te krijgen: twee lezingen, de bekendmaking van de nieuwe Theoloog en Jonge Theoloog des Vaderlands, de keuze voor het Theologisch Boek van het Jaar. En dat allemaal ook nog met hoofdletters.

Godsbeeld

Waar bij een kerstzangavond het kinderkoor altijd eerst mag, komen de Jonge Theologen deze avond als laatsten aan de beurt. Júlia Herku, studente aan de Christelijke Hogeschool Ede, krijgt de eretitel. Haar jeugd „als onderdeel van een pleeggezin” is voor haar heel bepalend geweest, zo blijkt uit haar campagnefilmpje . „Je gezin schildert je godsbeeld.”

„Ook dit avontuur ligt in Gods hand” - Júlia Herku, nieuwe Jonge Theoloog des Vaderlands

In haar maidenspeech is de toekomstige hbo-theologe er nog een beetje ondersteboven van dat ze gekozen is. „Ik vind het een avontuur. Maar ook dit ligt in Gods hand”, zegt ze met een brok in haar keel. Juryvoorzitter Marleen Blootens heeft alle vertrouwen in de nieuwe Jonge Theoloog. „Júlia is een zielzorger in spe.” Maar ook Caspar de Gelder , die bij de drie finalisten hoorde, krijgt een aanmoediging van Blootens. „Jij woont in de Bijbelverhalen. Bestorm de kansel en de samenleving.”

Melk en honing

Prof. dr. Mirella Klomp straalt wanneer ze haar plek op de preekstoel inneemt. Zojuist is bekendgemaakt dat zij het komende jaar Theoloog des Vaderlands is.

De hoogleraar aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) staat ook wel bekend als Passion-professor . Ze deed een langlopend onderzoek naar de jaarlijkse muzikale paasvertelling. In haar werk aan de PThU maar ook onder haar nieuwe titel wil ze het thema ” grond ” aan de orde stellen. „Wat geeft grond ons? Wat zegt de grond over ons, mensen die gevormd zijn uit aarde?”

Dat grond ook een theologische dimensie heeft, is voor Klomp wel zeker. „Theologisch gezien kan Nederland nooit ons enige vaderland zijn. Er is een land aan de overkant, een land van melk en honing. Het land hier zal ons het heil niet geven.”

Dick Schinkelshoek reikt de prijs voor het Beste Theologische Boek uit aan schrijver Stefan Paas. Zijn boek ”Vrede op aarde” verscheen in september vorig jaar.

„Wat zegt grond over ons, mensen die gevormd zijn uit de aarde?” - Mirella Klomp, nieuwe Theoloog des Vaderlands

Gaza

Radiopresentatrice en predikante Elsbeth Gruteke voelt aan het begin van de bijeenkomst het publiek aan de tand over het thema van de avond. „We hebben de verkiezingen in de VS achter de rug, we zitten nog middenin Amsterdam, Gaza, Oekraïne. We zijn gepolariseerd en verbinding is ver weg. Hoog tijd om dit thema gelovig te doordenken.”

Of iemand van de zo’n vierhonderd aanwezigen vindt dat theologie iets te zeggen heeft over Gaza, vraagt Gruteke zich af. Het wordt benauwd stil wanneer de presentatrice met een microfoon tussen de kerkbanken door loopt. „Ik kies ervoor om te zwijgen. Ik ben de vijfde vriend van Job,” waagt toch iemand.

Vijand

Is polarisatie erg, zo vraagt prof. dr. Rik Peels zich af aan het begin van zijn lezing. De hoogleraar aan de faculteit religie en theologie van de Vrije Universiteit Amsterdam vindt dat „een beetje democratie gedijt bij discussie”. Toch gaat de huidige onenigheid in de samenleving volgens Peels veel verder. „We zien de ander niet langer als tegenstander. Hij is onze vijand.” De hoogleraar munt er een nieuwe term voor: moreel manicheïsme. „Wie geen partij kiest, is schuldig.”

Peels ziet dat mensen ook fysiek afstand nemen van elkaar. „Yuppen hebben in de stad waar ik woon mensen met een mbo-opleiding naar de rand van de stad verdreven. Ik zag de bakfietsen oprukken. En nu heb ik er zelf eentje”, verzucht hij. Een mooi voorbeeld van het wegnemen van die fysieke afstand zag Peels onlangs. „Een van de aangrijpendste momenten vond ik het televisiegesprek tussen rabbijn Awraham Soetendorp en imam Shamier Madhar. Soetendorp stak zijn hand uit en de twee mannen hielden elkaar vast.”

Jakobsbron

In Johannes 4 doet Jezus voor hoe het moet, schetst Peels. „Hij reist door Samaria, terwijl Joden en Samaritanen elkaar meden als de pest. De vrouw die hij ontmoet bij de Jakobsbron begint op cognitief niveau over een religieus verschil. Maar Jezus doet het anders. Hij doorbreekt het taboe om met een vrouw te spreken, Hij stelt zich afhankelijk van haar op. Hij verkleint de afstand die mensen hebben gemaakt.”

Een veeg uit de pan naar het „rechts-radicale kabinet” aan het eind van zijn lezing kan de hoogleraar toch niet laten. „Bezuinigen op theologie is een rampzalig idee.” Ze zouden in Den Haag nog weleens iets aan theologen kunnen hebben, vermoedt Peels. „Straks zeggen ze daar nog: We leven misschien in gepolariseerde tijden, maar gelukkig hebben we altijd nog de theologie!”

Lees ook

Theoloog bezoekt voetbalstadion, ggz-kliniek en bank: „Ik kom veel mensen met bezieling tegen”

Vrede

Tussen de bedrijven door slaat musicus Hanna Rijken de stemvork aan. Ze heeft een aantal liederen uitgezocht die met het thema vrede te maken hebben. Om ze goed in canon te kunnen zingen schuift iedereen wat dichter naar de buurman of buurvrouw toe. „Vrede gaat van hand tot hand,” klinkt het harmonieus in drie groepen.