De synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) heeft vrijdag een rapport aangenomen over het publiek spreken van de kerk over het behoud van de schepping. Een motie die het moderamen opriep afstand te houden van organisaties zoals Extinction Rebellion werd verworpen.
De nota ”Laat gerechtigheid stromen” richt zich op „de zorg voor het behoud van de schepping en ecologische gerechtigheid”. Zij gaat uit van het perspectief van de sabbat, „een ander verhaal dan dat van maakbaarheid, maximalisatie en efficiëntie”. Scriba dr. R. de Reuver noemde het vrijdagmiddag „noodzakelijk om een verantwoorde theologische basis te hebben voor het beleid en handelen van de kerk op ecologisch vlak”.
In de optiek van ds. J.P. van den Houdt (Raamsdonksveer) verschijnt de nota te laat, is deze te algemeen en zou de inhoud „wel iets Bijbelser” mogen zijn. Diaken J.C. Blankers (Rhoon) vroeg aandacht voor de thema’s schuld, omkeer en offer, die hij in de notitie niet tegenkwam. Hij deed ook de suggestie na te denken over een eigentijdse invulling van het sabbats- en jubeljaar.
Ds. D.C. Groenendijk (Woerden) miste in de notitie aandacht voor rentmeesterschap. Hij zei het ook „lastig te vinden” de problematiek die de nota aanhaalt in een preek expliciet aan de orde te stellen in een kerk „met trouwe, vrome landbouwers” die hier allemaal mee te maken hebben. „Hoe kun je dit op een pastorale manier ter sprake brengen, zodat je die mensen niet afstoot?”
Klimaatmarsen
Ondanks diverse vragen en kritiekpunten nam de synode het rapport in meerderheid aan. Daarnaast diende ds. A.N. van der Wind (Kerkwijk) met vier andere leden een motie in. Zij riepen het moderamen en de dienstenorganisatie op om „afstand te houden van organisaties zoals Extinction Rebellion, met dergelijke organisaties niet samen te werken en aan hun acties geen steun te verlenen of daarin te participeren”. De Protestantse Kerk heeft, aldus de indieners, „voldoende in huis om op een meer gepaste wijze haar geluid te laten horen”.
Bij de bespreking zei diaken A. Renema (Rosmalen) dat hij de klimaatmarsen van Extinction Rebellion allemaal heeft meegemaakt. Hij sprak van „hartverwarmende acties, die ik niet had willen missen”. Diaken P.W. Burghgraaff (Gouda) zei daarentegen: „Ik ben tegen organisaties die structureel zeggen: „Onze rechtsstaat, daar hebben we niets mee te maken.” Je mag niet een weg blokkeren. Bewust overtreden ze de wet.” Uiteindelijk steunden 18 van de 60 synodeleden de motie en werd deze niet aangenomen.
Kerkstructuur
Op de synode kwam ook de nota ”Lichter op pad” aan de orde. Deze is gericht op het oplossen van knelpunten waar lokale gemeenten en andere kerkplekken tegenaan lopen bij de „structuur en besturing van de kerk”, onder meer vanwege „het tekort aan menskracht”. Zeven deelprojecten moeten verder inzoomen op onder meer ”kerkstructuur”, ”toekomstgerichte synode” en ”jongere generaties aan het stuur”.
Diverse synodeleden plaatsen vraagtekens bij het aantal van zeven deelprojecten. „Kan het allemaal niet wat eenvoudiger?” vroeg ds. Groenendijk zich af. Hij stelde voor dat de scriba in een brief aan alle „gemeenten en gremia” vraagt waar zij tegenaan lopen én welke ideeën ze hebben. „Dan heb je binnen een paar maanden een lijst.”
Prof. H. van den Belt (Woudenberg) miste de theologische doordenking in de nota. „Wat is de oorzaak dat we lichter op pad moeten?” Ouderling J. Aantjes-Lubbersen (Hall) vroeg meer aandacht voor het gebed. „De kracht van het gebed is toch de grootste.”
„Stel, we zouden opnieuw moeten beginnen, hoe zouden we dan het ontwerp maken van de kerk?” - K. Keegstra, synodelid PKN
Ook ds. M. van Heijningen (Alblasserdam) wees op het belang van gebed. Hij merkte bovendien op dat er „ook een heleboel gemeenten zijn waar het wel goed gaat, waar kinderen en jongeren zijn en waar het vol zit. Misschien moeten we eens kijken waarom het op plek A wel goed gaat en op plek B niet.”
„Stel, we zouden opnieuw moeten beginnen, hoe zouden we dan het ontwerp maken van de kerk?” vroeg ouderling-kerkrentmeester K. Keegstra (Groningen). Hij suggereerde een groep mensen een week naar Schiermonnikoog te sturen en na een week terug te komen met zo’n nieuw ontwerp.
De synode sprak ook over de procedure bij stemmingen. Een synodelid moet zich bij een stemming voor of tegen een besluitvoorstel uitspreken. Als een synodelid zich van stemming wil onthouden, moet hij dat vooraf kenbaar maken bij de preses. Vanuit de synode lag de vraag op tafel ook blanco stemmen mogelijk te maken. Dit voorstel kreeg 14 van de 59 stemmen en werd daarmee afgewezen.
Een delegatie uit Oekraïne bezocht vrijdag in Lunteren de synode van de Protestantse Kerk in Nederland. beeld RD
Een delegatie uit Oekraïne bezocht vrijdag in Lunteren de synode van de Protestantse Kerk in Nederland. beeld RDOekraïne
De diaconale organisatie Kerk in Actie gaf een presentatie over haar werk. Aansluitend deelde een delegatie uit Oekraïne persoonlijke ervaringen. Vader Vitaliy Martsyniuk uit Fastiv, een stad ten zuiden van Kyiv, zei dat de kerk de eerste plek was waar mensen na de Russische inval terechtkonden voor hulp. Hij vertelde over een ontmoeting met een moeder en drie kinderen die waren gevlucht uit Marioepol, waar hun huis vernietigd was door raketten. „Een kind vloog me om de hals en vroeg of ik Jezus was, want haar moeder had gezegd dat Jezus hen zou helpen.”
