Regeringsleiders uit de gehele wereld hebben Donald Trump woensdag gefeliciteerd met zijn verkiezing tot president van de Verenigde Staten. Opvallend is dat vooral veel westerse leiders in hun felicitaties sterk aandrongen op samenwerking.
De secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, was een van de eersten die Trump feliciteerde. Hij schreef op platform X dat „Trumps leiderschap opnieuw de sleutel zal zijn om ons bondgenootschap sterk te houden”. Verder liet hij weten ernaar uit te zien om weer met Trump samen te werken „bij het bevorderen van vrede door de NAVO”.
Namens de Nederlandse regering wenste premier Dick Schoof de aankomend president geluk. Schoof wees op de eerdere samenwerking tussen Nederland en de VS toen Trump president was. „Die ervaringen waren goed.”
PVV-leider Geert Wilders noemde de verkiezingsoverwinning „geweldig nieuws”. Ook andere rechtse leiders uit Europa reageerden enthousiast op de uitslag. De Hongaarse premier Viktor Orbán sprak op X van een „broodnodige overwinning voor de wereld”. De Italiaanse premier Giorgia Meloni schreef in haar felicitatie op het berichtenplatform dat Italië en de VS „zusterlanden” zijn.
De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen stelde in haar felicitatie dat de Europese Unie en de VS „een bondgenootschap hebben dat 800 miljoen burgers met elkaar verenigt”. De Britse premier Keir Starmer ziet uit naar de samenwerking. „Als naaste bondgenoten moeten we schouder aan schouder staan bij de verdediging van onze gedeelde waarden vrijheid en democratie.” President Emmanuel Macron van Frankrijk zei „klaar te zijn om samen te werken zoals we al vier jaar hebben gedaan”.
Kwelgeest
In Europa zijn er zorgen over de toekomst van de NAVO met Trump als president van de VS. De angst is dat onder hem de steun van de VS aan Oekraïne zal verdampen. Trump heeft gezegd dat hij de oorlog in Oekraïne in één dag wil beëindigen. President Volodymyr Zelensky van Oekraïne hoopt op blijvende steun van de Verenigde Staten in de oorlog met Rusland.
„Laten we niet vergeten dat we het hebben over een vijandig land, dat zowel direct als indirect betrokken is bij een oorlog tegen onze staat” - Dmitri Peskov, perschef van het Kremlin
In Rusland klinkt vooral leedvermaak ten aanzien van Europa en Oekraïne. Moskou ziet Trump als kwelgeest van het Westen. Oud-president en nu vicevoorzitter van de Veiligheidsraad Dmitri Medvedev richtte daarbij ook zijn pijlen op de verliezende Democratische kandidaat Kamala Harris.„Kamala is klaar… Laat haar maar lekker aanstekelijk blijven kakelen. De doelstellingen van de Speciale Militaire Operatie (de oorlog in Oekraïne, WK) blijven onveranderd en zullen worden bereikt”, aldus Medvedev op X.
Een andere zorg in het Westen is dat Trump heeft gedreigd met terugtrekking van de VS uit de NAVO. Tijdens zijn vorige presidentschap dwong hij de Europese lidstaten om hun defensiebegrotingen fors te verhogen. Daar houdt hij ook nu aan vast. In februari van dit jaar zei hij zelfs dat de VS wat hem betreft niets zouden doen als de Russen NAVO-landen zouden aanvallen die niet voldoende uitgeven aan defensie.
Vijandige staat
Vooralsnog komen er vanuit Rusland geen felicitaties. Het Kremlin heeft woensdagochtend gezegd dat „de VS een vijandige staat blijven”, die „direct en indirect betrokken is bij de Oekraïense oorlog tegen Moskou”. De woordvoerder van het Kremlin noemde de verkiezingen een interne Amerikaanse aangelegenheid. De Russische president Vladimir Poetin feliciteerde de Amerikaanse president Joe Biden in 2020 pas een maand na de verkiezingen.
Wel is bekend dat Poetin een betere band met Trump had dan met Biden. Trump zou Poetin bijvoorbeeld schaars coronatestmateriaal hebben toegestuurd. Onlangs kwam aan het licht dat de Russische president en de Republikein zeven keer telefonisch contact hebben gehad na Trumps eerste presidentschap. Moskou zei woensdag af te wachten of de VS hun buitenlands beleid vanaf januari zullen veranderen.
De Chinese regering liet via enkele internationale media weten dat ze hoopt op een „vreedzaam samenleven” met Amerika. China zegt te blijven handelen volgens de principes van „wederzijds respect” en houdt een samenwerking voor ogen die voor beide landen goed uitpakt. „Ons beleid ten aanzien van de VS is onveranderd”, sprak de buitenlandwoordvoerder.
Trump heeft woensdag na zijn verkiezingsoverwinning met de Chinese leider Xi Jinping gebeld. Volgens zender CNN feliciteerde Xi de Amerikaanse president elect met de winst. Peking is doorgaans snel met het feliciteren van de winnaar van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. In 2020 wachtte Xi echter dagenlang om contact op te nemen met Biden, terwijl Trump de verkiezingsuitslag aanvocht.
Met de Japanse premier Shigeru Ishiba besprak Trump telefonisch de relatie tussen Japan en de Verenigde Staten. Volgens de Japanse premier, die zelf een maand geleden aantrad, zijn de twee van plan elkaar „zo snel mogelijk” fysiek te ontmoeten. Ishiba noemde Trump „erg vriendelijk”. Ook tijdens een telefoongesprek met de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol besprak Trump plannen voor een ontmoeting.
Biden heeft de Republikein gebeld om hem te feliciteren met zijn verkiezingsoverwinning en heeft hem uitgenodigd op het Witte Huis. De president heeft ook gezegd zich in te zetten voor een soepele overdracht en heeft het belang om het land tot eenheid te brengen benadrukt.
De Amerikaanse president sprak ook met de Democratische kandidaat Kamala Harris en „feliciteerde haar met haar historische campagne”. Donderdag zou Biden het land toespreken over de verkiezingsresultaten en de overdracht.
Trump en de Canadese premier Justin Trudeau belden elkaar om de handel tussen de VS en Canada te bespreken. De Canadese premier had de Republikein eerder op de dag al gefeliciteerd.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde dat de herverkiezing van Trump in het Witte Huis „een nieuw begin is voor Amerika en een hernieuwde krachtige verbintenis tussen Israël en de VS biedt”.
rd.nl/verkiezingenvs
