Verschillende inwoners uit onder meer Algerije, Turkije, Pakistan en Nigeria hebben hun uitzetting uit Nederland bij de rechter aangevochten. Zij verbleven legaal in Oekraïne toen daar in 2022 de oorlog uitbrak. De zogenoemde derdelanders zijn vervolgens samen met andere inwoners van Oekraïne als oorlogsvluchteling naar Nederland gekomen en kregen tijdelijke bescherming volgens afspraken die hierover binnen de EU zijn gemaakt.

Maar de Nederlandse overheid vindt dat deze derdelanders een aparte categorie vluchtelingen zijn waarvoor andere regels gelden. Het kabinet kondigde, na een aanvankelijke verlenging, aan dat de tijdelijke bescherming van deze groep op 4 maart zou aflopen.

Vanwege de complexiteit van de rechtszaken van de derdelanders hebben de Raad van State en de rechtbank Den Haag aan het EU-hof om verduidelijking gevraagd hoe de Europese afspraken voor deze groep worden begrepen.

Daarop geeft de advocaat-generaal van het EU-hof nu antwoord. Een EU-lidstaat mag de tijdelijke bescherming voor deze groep vroegtijdig beëindigen, stelt de advocaat-generaal in zijn advies. Wel moet een EU-lidstaat bij die beslissing de algemene beginselen van het recht naleven, zoals het bieden van rechtszekerheid.

Het EU-hof zal nu een vonnis vellen. Omdat het om een versnelde procedure gaat, gebeurt dit misschien al over enkele weken. Bij het vonnis laat het hof het advies van de advocaat-generaal meestal zwaar meewegen.