Slotbede Onze Vader biedt zekerheid waar aards gezag taant
We leven in een gebroken wereld, maar wel onder Gods soevereine heerschappij. Van Hem is „het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid”. Daarmee bevinden we ons al onder een theocratisch bestuur.
De bede „Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid” uit het Onze Vader bevat drie kernwoorden: koninkrijk, kracht en heerlijkheid. Het woord koninkrijk staat voor de soevereine heerschappij van God. Kracht is een ander woord voor macht en duidt op Gods ultieme vermogen om Zijn wil en heerschappij tot stand te brengen. Heerlijkheid kun je ook lezen als glorie, als de erkenning van Zijn macht en heerschappij.
Het gaat hier over totaal andere begrippen dan die van toepassing zijn op aardse machthebbers. Denk aan het eerste begrip: soevereine heerschappij, de mogelijkheid om onafhankelijk van andere machthebbers besluiten te nemen. Het kabinet beschikt in de verste verte niet over soevereine heerschappij. Leunend op een ruime meerderheid in de Tweede Kamer moet het kabinet met de pet in de hand langs een aantal kleine partijen om te bedelen om steun in de Eerste Kamer. Zo heeft SGP-senator Peter Schalk waarschijnlijk de sleutel in handen voor het al dan niet doorgaan van de noodwet voor de asielcrisis.
De soevereine natiestaat is van drie kanten uitgehold: er zijn bevoegdheden in Brussel terechtgekomen, er zijn bevoegdheden gedecentraliseerd naar gemeenten of provincies of ze zijn overgedragen aan onafhankelijke instituties. Niet bepaald soevereine heerschappij.
Franse revolutie
Ook van het tweede begrip, kracht of macht als het ultieme vermogen om de wil tot stand te brengen, is geen sprake in onze regering. Met het model van de trias politica zijn de machten verdeeld over een wetgevende, een uitvoerende en een rechterlijke macht. Die drie delen houden elkaar in balans en vormen soms ook elkaars tegenmacht. Om nog maar te zwijgen van de oneindige wirwar aan regels en jurisprudentie, die onze samenleving vleugellam lijken te maken. Er is een systeem gecreëerd waarover niemand meer de regie heeft. De hele stikstofcrisis bijvoorbeeld is ontstaan doordat de rechter in 2019 de overheid terugfloot. Of neem de discussie over demonstratierecht: de minister gaat niet over het openbaar ministerie of de politie.
Macht heeft ook gezag nodig om te kunnen bestaan. Ik heb het onaangename gevoel dat er sluipend betonrot zit in het gezag van de overheid. De hang naar ultieme vrijheid tast dat overheidsgezag aan. Dat is de geest van de Franse revolutie: „Geen God en geen meester”!
Hoewel ik lang niet alle denkbeelden van de Griekse filosoof Plato wil bejubelen, laat hij in zijn inmiddels 2400 jaar oude meesterwerk ”Politeia” merken dat hij de risico’s en kwetsbaarheden van een democratie heel goed doorziet: „Men bewondert leiders die zich als ondergeschikten gedragen. Onder zulke omstandigheden moet de vrijheid toch onvermijdelijk extreme vormen aannemen.”
Treurige boel
Dan het derde begrip: heerlijkheid, glorie en erkenning van macht. Glorie is in onze samenleving nog louter weggelegd voor sporthelden, YouTubers en artiesten. Op X en andere sociale media worden de politieke machthebbers tot op het bot aangevallen en beledigd. Het is dus een treurige boel in ons koninkrijk en het is slecht gesteld met de soevereiniteit, de macht en de heerlijkheid van ons landsbestuur.
Hoe bijzonder steekt dan de slotbede uit het Onze Vader hiertegen af. Die straalt zekerheid en bewondering uit. „Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid” is eigenlijk ook een echo, een antwoord. Kijk maar naar de eerdere bede „Uw koninkrijk kome, uw wil [lees: uw macht] geschiede”. Dat is uitgesproken als een diepe wens. Een paar beden verder is daar al het stellige antwoord: „Want van U is het Koninkrijk en de kracht.” Een wens is nog onvoltooid, maar deze bede is de bevestiging. De zekerheid dat God de soevereine heerser is, niet alleen van Zijn hemelse koninkrijk maar ook van dit aardse koninkrijk. En dat Hij dat doet met kracht en heerlijkheid.
Hemels koor
De omstandigheden en het scherpe signaal van Plato hoeven daarom niet somber te stemmen. We hoeven dan ook niet te streven naar een theocratische heilstaat. We leven al onder het theocratische bestuur van de almachtige God. „Door Mij heersen de heersers”, lezen we in Spreuken 8. Deze wereld is Zijn Koninkrijk. Hem loopt niets uit de hand, niet in Nederland, niet in Israël of Gaza, niet in Oekraïne of Rusland. Sterker nog: geen haar kan van ons hoofd vallen zonder Zijn wil.
Natuurlijk leven we in een gebroken wereld, maar wel onder Gods soevereine heerschappij. Hij heeft het ultieme vermogen om Zijn wil te doen. Hij krijgt ook de erkenning, de eer en de glorie daarvoor, namelijk van een koor van engelen en Zijn gezaligden die al mogen juichen voor Zijn troon. Laten wij ons dagelijks voegen in dat koor met die prachtige bede „Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid”.
De auteur is lid van de Tweede Kamer voor de SGP. Dit artikel is een verkorte weergave van zijn toespraak tijdens de residentiepauzedienst op 15 oktober in de Waalse Kerk in Den Haag.