Een idealistische christelijke student met grote plannen voor het leven én een vrijmoedige omgang met vrouwen had een christelijke vriendin. Ze vertelde hem dat ze zwanger was. De reactie van de jongen: „Eerst was ik woedend, toen wanhopig. Ik haatte mijzelf, ik haatte haar. Voor haar was een abortus namelijk onbespreekbaar. Hoe konden we zo stom zijn?” De vrouw heeft volgehouden. Het kind kwam. De relatie sneuvelde.

Bij abortus denken we altijd aan vrouwen die een kind verwachten en daar allerlei onzekere emoties bij hebben. De mannen zijn er óók en ook zij hebben, als ze er niet echt open voor staan, wat te verwerken als ze van hun vrouw of vriendin horen dat zij zwanger is. En wij maar denken dat abortus bij christelijke mannen en vrouwen, ongehuwd en gehuwd, vrijwel niet voorkomt. Onterecht, zegt Amerikaans onderzoek.

Taboe

Er is de onbedoelde zwangerschap uit het voorbeeld van jonge mensen zonder stevige relatie. Er is de ongeplande zwangerschap van mensen die al twintig jaar gehuwd zijn en toch een abortus overwegen. Vooral als na prenatale screening blijkt dat ze een gehandicapt kindje verwachten.

In het pastoraat komt abortus echter zelden ter sprake omdat er een taboe op rust. De schaamte is te groot om erover te praten. Omdat er in de gemeente mensen zijn die met dat geheim rondlopen, is dat reden om voorzichtig over dat thema te spreken. Ook vanaf de preekstoel. Schuld en schaamte moeten niet nog groter gemaakt worden. Tegelijk is duidelijkheid nodig in het onderwijs aan de gemeente over seksualiteit en aanverwante thema’s. Het geweten van de (jonge) mensen moet zo gevormd worden dat abortus een onmogelijkheid wordt. Daarbij mogen ze weten dat de gemeente een veilige plek wil zijn om erover te praten als ze hoe dan ook in de knoop raken met de abortusproblematiek. Ik noem wat aandachtspunten voor het onderwijs en daarbij speciaal enige leerpunten voor (on)gehuwde jongens en mannen.

Voorzichtigheid geboden

Geslachtsgemeenschap is nooit de basis van een goede relatie, maar de kroon op de goede relatie. Dat te weten voorkomt ongewenste zwangerschappen.

Leerpunten voor mannen:

• De grenzen die een vrouw aangeeft respecteren en niet denken dat een meisje ja bedoelt als ze nee zegt.

• Seksualiteit en liefdevolle intimiteit horen bij elkaar. Mannen die op seks uit zijn en na de zaadlozing verdergaan met op hun mobieltje kijken, hebben daar niets van begrepen.

Totale gemeenschap

Seksualiteit is geen consumptieartikel dat je tot je neemt waarna je weer je eigen leven leeft. Wie gemeenschap heeft zegt: ik heb jou lief en wil mijn leven lang jou liefhebben. Dus je wilt tijd, huis, werk, geloof, kinderen, ja, álles met de ander delen.

Leerpunten voor mannen:

• Seks hebben met een vrouw is niet bedoeld om stoer te doen of alleen maar te genieten. Dat is zelfbevrediging via de ander. Voordat hij tot seks overgaat moet een man zich afvragen of hij bereid is om alles met deze vrouw te delen. Dus: om te trouwen.

• Wie dat laatste niet doet en toch gemeenschap heeft, moet bereid zijn om de consequenties daarvan op zich te nemen. Dus als een vrouw zwanger raakt, dan mag  de man zich niet van haar losmaken of aandringen op een abortus omdat hij niet bereid is om vader te zijn.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Seksualiteit is niet los verkrijgbaar. Seksualiteit heeft vanaf dat God de mensen geschapen heeft altijd de verbinding gehad met het krijgen van kinderen.

Leerpunt voor mannen:

• Voorbehoedsmiddelen kunnen bijdragen aan wat ”veilig vrijen” genoemd wordt. Vrijen zonder consequenties, zonder ziekten op te lopen, zonder zwanger te raken. Het is oneerlijk als mannen de last van het geen kinderen willen krijgen, toeschuiven naar de vrouwen, die dan maar de pil moeten slikken. Dus als een vrouw zwanger raakt, is het verwijt „Stom van jou, waarom had je de pil niet geslikt?” misplaatst.

Kinderen

Kinderen zijn een geschenk van God, ook kinderen die aanvankelijk niet gewenst zijn. Oók de gehandicapte kinderen. Hij borduurt een kind in de moederschoot (Psalm 139:13-16). Elk kind is beelddrager van God. De menswaardigheid van een kind zit dus niet in de eigenschappen van dat kind (lichamelijk, psychisch, relationeel). De menswaardigheid is met het leven gegeven door God.

Leerpunten voor mannen:

• Als een vrouw in verwachting is, is dat niet alleen háár zaak. Zij draagt een kindje in wording dat ook het kind van de man is. Zo zeker als de vrouw moeder is van een ongeboren kind, is de man vader van dat ongeboren mensenleven.

• Het kindje is ook het kindje van de Schepper. Zodra een vrouw zwanger is, krijgt zowel zij als haar vriend of man van God de verantwoordelijkheid om voor dat kind te zorgen en het eenmaal op te voeden tot Zijn eer.

Steun bieden

Er zijn mannen die hun vriendin in de steek laten als zij zwanger is. De meeste mannen, jong of oud, ongehuwd of gehuwd, willen hun vriendin of vrouw gelukkig wel steun bieden. Die steun ondergraven ze door over abortus te gaan praten. Ze bieden die ook niet als ze alleen maar zeggen: „Jij mag beslissen wat je doet.” Die steun bieden ze als ze zich samen op God richten en durven belijden, ook al zijn de omstandigheden moeilijk, dat ook dit kindje Gods gave is.

Kerkelijke gemeente

Goede (pastorale) zorg bestaat uit: preventie, (zo mogelijk) signaleren, begeleiden, (zo nodig) doorverwijzen. Rondom seksualiteit en abortus kan de kerkelijke gemeente van betekenis zijn. Weten de gemeenteleden echter bij wie ze hiervoor kunnen aankloppen? De vrouwen én de mannen?

De auteur is docent op de Christelijke Hogeschool Ede (afdeling hbo-theologie en lerarenopleiding voor godsdienst/levensbeschouwing). Dit artikel is gebaseerd op de workshop die hij op 18 september verzorgde tijdens het symposium over ”Mannen, onbedoelde zwangerschap en abortus” in Nijkerk, georganiseerd door Schreeuw om leven.