De contacten van In de Rechte Straat met protestantse gemeenten in Italië dateren uit de tijd toen ds. H.J. Hegger (1916-2012) directeur van de stichting was. De uitgetreden priester zocht naar mogelijkheden om de boodschap van het Evangelie te laten klinken in het thuisland van de Rooms-Katholieke Kerk. Dat resulteerde in diverse contacten met protestanten uit Italië.

In de jaren daarna verdiepten de relaties zich en bracht het bestuur van IRS verschillende keren een bezoek aan het rooms-katholieke land. IRS onderhoudt momenteel contact met negen Italiaanse protestantse gemeenten en kerkplantingen met een gereformeerde signatuur.

Deze gemeenten liggen verspreid over heel Italië, maar hebben één ding gemeen: ze zijn klein en hebben moeite om het hoofd boven water te houden, zegt Hans van Hoof, interim-directeur van In de Rechte Straat.

Daarom steunt IRS hen financieel. Gemeenten kunnen een projectaanvraag indienen bij de stichting, die deze vervolgens beoordeelt. Het afgelopen jaar betaalde In de Rechte Straat onder andere mee aan een evangelisatieproject in Rome en in Passignano-sul-Trasimeno. „Wij willen niet dat de financiële armlastigheid van deze gemeenten een belemmering vormt om het Evangelie te delen”, verklaart Van Hoof.

„De aanwezigheid van gereformeerde kerken in het rooms-katholieke Italië is heel bijzonder” - Hans van Hoof, interim-directeur In de Rechte Straat

Hij hoopt dat de steun ertoe leidt dat deze kleine reformatorische gemeenten, die vaak minder dan vijftig leden tellen, kunnen blijven bestaan en tot zegen mogen zijn voor hun omgeving. „Hun aanwezigheid in het rooms-katholieke Italië is heel bijzonder. Er zijn maar weinig gemeenten in Italië die gereformeerd zijn en de kinderdoop voorstaan. Als je beziet hoe groot Italië is, is hun aantal slechts een druppel op een gloeiende plaat.”

Afhankelijkheid

De gemeenten zijn niet alleen klein, maar ook kwetsbaar, zegt de interim-directeur. Het in 2022 opgerichte reformatorische kerkverband Chiesa Presbiteriana e Riformata is ontstaan uit Amerikaans zendingswerk.

Twee van de vier voorgangers van deze denominatie komen uit de Verenigde Staten of hebben daar hun theologische opleiding gevolgd. „Zodra zij terugkeren naar hun vaderland, bestaat het risico dat zo’n kerk verdwijnt. Ook merk je dat deze gemeenten nog niet echt ingebed zijn in de lokale cultuur. Dat duurt jaren.”

Ook Rob van der Dussen, projectcoördinator bij IRS, maakt zich zorgen over de afhankelijkheid van het buitenland bij protestantse kerken. Hij verbleef anderhalf jaar in Italië en hielp mee bij diverse missionaire initiatieven. „Door buitenlandse financiering ontmoedig je een geefcultuur bij Italianen, terwijl je graag wilt dat zij zich zelf inzetten voor hun kerk. Als ook nog de voorganger en de theologie uit het buitenland komen, versterk je onbewust die afhankelijkheid.”

Doet IRS daar niet zelf ook aan mee door Italiaanse gemeenten financieel te steunen? Van Hoof meent van niet. „Wij kiezen bewust voor het bekostigen van kortdurende, concrete projecten en niet voor structurele, langdurige financiering van kerken.”

Zo is een eigen theologisch seminarium een grote wens van de reformatorische kerken in Italië, maar dat zal IRS niet zomaar steunen. „De kerken moeten nog flink groeien voordat dit kans van slagen heeft. Bovendien lijkt het me beter om eerst te kijken naar andere manieren om mensen op te leiden, bijvoorbeeld via online toerusting.”

„Kerkplanting in Italië is een zaak van lange adem” - Hans van Hoof, interim-directeur In de Rechte Straat

Hoe ziet Van Hoof de toekomst van protestantse gemeenten in Italië? „Protestantse kerkplanting en gemeentevorming in Italië zijn een zaak van lange adem. Als er al groei is, zal dit mondjesmaat zijn, vanwege de sterk seculariserende samenleving. Ook de schandalen in de Rooms-Katholieke Kerk werken niet mee. Mensen staan niet echt open voor het fenomeen kerk.”

Alleen een ramp zou een keer ten goede kunnen geven, is zijn verwachting. „Mensen die in oorlog of armoede leven, zoals in het Midden-Oosten of Zuid-Amerika, staan meer open voor het Evangelie dan geseculariseerde westerlingen. Nood leert bidden. Maar laten we niet om tegenspoed vragen.”

Dit is het slot van een vierdelige serie over protestanten in Italië.