Het fonds moet worden opgetuigd bovenop het bestaande gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Verder moeten boeren gemakkelijker een lening kunnen krijgen bij hun bank. Ook de Europese Investeringsbank zou een duit in het zakje moeten doen.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, gaf in januari het startschot voor de dialoog tussen 29 partijen uit de breedte van de voedselketen. Op dat moment waren er in verschillende EU-lidstaten boerenprotesten, die zich naderhand nog uitbreidden. Boeren kwamen in het geweer tegen in hun ogen doorgeslagen milieuregels, bureaucratische rompslomp en een handelspolitiek die leidt tot lage prijzen voor hun producten.

Grieven

Die grieven moeten serieus genomen worden, vinden de deelnemers aan de dialoog. Die werden door de voorzitter, de Duitse professor Peter Stroschneider, omschreven als „van Copa Cogeca (koepel van Europese boerenbonden, TR) tot Greenpeace en van financiële instellingen tot consumentenorganisaties”. Maar ze vinden ook dat de verduurzaming moet doorgaan.

Voorwaarde daarbij is dat de boeren een „fatsoenlijk” inkomen houden. Het GLB moet wat dit betreft meer gerichte inkomensondersteuning geven, met oog voor degenen die dit het meest nodig hebben. Genoemd worden kleine bedrijven, jonge boeren en ondernemers in gebieden waar het door natuurlijke omstandigheden lastig boeren is.

Strategisch belang

Het woensdag gepresenteerde rapport onderstreept het belang van de eigen voedselproductie in Europa. Landbouwgrond moet beter beschermd worden en ook in haar handelspolitiek moet de EU meer rekening houden met het strategisch belang van de landbouw.

Voorzitter Ger Koopmans van Land- en tuinbouworganisatie Nederland (LTO) reageert positief. „Het is cruciaal dat het Europese continent over voldoende voedselautonomie blijft beschikken. De oorlog in Oekraïne en toenemende handels­spanningen met China illustreren dat belang.”

Koopmans noemt het „een trendbreuk” dat het rapport uitspreekt dat verduurzaming voor boeren winstgevend moet zijn. „Europa blijft inzetten op verduurzaming, maar wel op een realistische en menselijke manier.”

Microcontrole

Von der Leyen zei bij het in ontvangst nemen van het rapport dat de Europese Commissie meer vertrouwen wil geven aan boeren en af wil van „microcontrole” in de vorm van heel gedetailleerde regels.

Koopmans is daar blij mee. De tijd van „topdown-sturing met in beton gegoten beleid” is volgens hem voorbij. „Boeren moeten duurzaamheidsdoelen halen, maar als die ambitie niet gehaald wordt, gaat Europa niet meer dreigen met rechtszaken en sancties.”