Wie gevraagd wordt een gevaarlijk dier te noemen, zal eerder aan een wolf denken dan aan een koe. Toch overleed deze maand een wandelaar na een aanval door een kudde runderen. Hoe gevaarlijk zijn koeien?
Twee weken geleden overleed een 67-jarige man nadat hij omver werd gelopen door een kudde koeien in het Limburgse Spaubeek. Dat bevestigde de politie donderdag. Volgens getuigen wandelde de man met zijn hond door een wei die toegankelijk was door middel van draaipoortjes.
Over de precieze toedracht is verder weinig bekend. De politie bevestigt dat het gaat om een niet-natuurlijke dood, maar doet verder geen onderzoek omdat er geen strafbaar feit is gepleegd. Ook de gemeente Beek, Stichting Het Limburgs Landschap en de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) doen verder geen uitspraken over het ongeval.
Een omwonende van het betreffende gebied zei tegen de NOS dat het gaat om koeien van het Limousinras. De hond van de omgekomen man zou zijn uitgevallen tegen de dieren. Dagblad De Limburger meldt dat de runderen waarschijnlijk hun kalveren wilden beschermen. Maar of het daadwerkelijk ging om koeien met kalfjes, willen de gemeente, Het Limburgs Landschap en de LLTB niet bevestigen.
Koeknuffelen
Koeien hebben een lief imago. Op allerlei plekken in het land kun je zelfs koeknuffelen , wat een rustgevend effect zou hebben. Maar ondanks deze reputatie van zacht knuffeldier kunnen koeien ook kwaad worden, laat het dramatische voorval in Spaubeek zien.
Volgens arbodienst Stigas is uit de praktijk bekend dat ongevallen met koeien en stieren „regelmatig” voorkomen. Precieze cijfers zijn er niet. De slachtoffers zijn meestal eigenaren en werknemers van rundveebedrijven, of hun gezinsleden.
Volgens Stigas hadden tussen 2013 en 2020 zeven ongevallen met runderen een dodelijke afloop. Daarvan ging het vijf keer om een stier.
Incidenten als in Spaubeek, waarbij een wandelaar wordt aangevallen, komen niet vaak voor volgens Claudia Vinke. Zij is gedragsbioloog aan de Universiteit Utrecht. „Maar als ze voorkomen, zijn ze vaak dodelijk. De impact van een koe –zo’n zeshonderd kilo– is gigantisch.”
Een koe is een prooidier, dat aanvalt als zij zich bedreigd voelt. „Wanneer dat zo is, is redelijk voorspelbaar: als je een koe dicht nadert, zeker als je er versneld op afloopt. Heb je een hond bij je, dan loop je helemaal een groot risico.” Wanneer koeien kalfjes hebben, zullen ze zich sneller bedreigd voelen.
„Mensen raken hun gevoel voor het gevaar van koeien kwijt” - Dr. Claudia Vinke, gedragsbioloog
Een koe is volgens Vinke dus zeker een dier waar je rekening mee moet houden. „Dat weet elke boer, maar veel mensen raken hun gevoel daarvoor een beetje kwijt.”
Gedragsregels
In juli dit jaar werd een 27-jarige Nederlandse vrouw nog door een koe aangevallen in een alpenweide in Oostenrijk, toen zij foto’s wilde maken. Wie gaat wandelen in de Alpen wordt door middel van bordjes regelmatig geadviseerd om afstand te houden van runderen op de looproute.
Ook in Nederland worden zulke adviezen gegeven, maar dat gebeurt vooral in natuurgebieden waar zogenaamde grote grazers vrij rondlopen: hoefdieren zoals Schotse Hooglanders. Bordjes raden wandelaars aan om minimaal 25 meter afstand van de dieren te houden en kuddes niet te doorkruisen.
Bij weilanden met grazend melkvee staan dergelijke waarschuwingsbordjes doorgaans niet. Toch lopen bijvoorbeeld klompenpaden geregeld door weilanden met koeien heen. Dat moet gewoon kunnen volgens Vinke, maar het zou goed zijn als er bordjes zouden staan met gedragsregels.
„Te veel mensen naderen zo’n kudde met een fototoestel. Dat is bedreigend voor koeien. Maar als je van de kudde wegloopt, de dieren niet aankijkt en je eigen ding doet, is er over het algemeen niks aan de hand. Mijn advies zou wel zijn om niet met een hond over zo’n terrein te lopen.”
