Het loopt al tegen de avond als de Arctic Rock over de Westerschelde naar de Belgische havenstad koerst. Het multipurposeschip van rederij Hartman Seatrade uit Urk is 93 meter lang en 15 meter breed. De lading bestaat uit onderdelen van windmolentorens, opgehaald in twee havens aan de Spaanse noordwestkust.

Aan boord zijn deze reis zes bemanningsleden en aankomend zeevaartstudent Maro Kraal. De jonge Zeeuw doet een soort snuffelstage, voordat hij begint aan zijn opleiding aan het Maritiem en Logistiek College De Ruyter in Vlissingen.

Varen trekt Maro. Hij zit al vijf jaar bij de waterscouting: de maritieme variant van wat vroeger de padvinderij werd genoemd. Met zijn mavodiploma op zak besloot hij zich aan te melden bij de zeevaartschool.

„Ze vroegen of ik het leuk zou vinden om een proefreisje met een zeeschip te maken. Toen heb ik me aangemeld bij GaTochVaren!”, vertelt hij.

Instroom

GaTochVaren! is een initiatief van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR). De branchevereniging blies het project dit jaar nieuw leven in omdat de instroom op de zeevaartopleidingen afneemt.

Jongeren krijgen de kans om een aantal dagen te ruiken aan het leven van een zeeman voordat ze in het vak stappen. Rederijen die een plekje beschikbaar stellen, ontvangen een vergoeding uit het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Zeescheepvaart, een potje dat door de sector zelf wordt gevuld.

Maro stapte 5 augustus in Glasgow aan boord van de Arctic Rock. De rederij had zijn vlucht naar de Schotse havenstad geregeld.

„Ik heb een hele leuke reis gehad; ik heb van alles geleerd” - Maro Kraal, snuffelstagiair op de Arctic Rock

„Ik heb een hele leuke reis gehad”, vertelt hij. „Ik heb van alles geleerd. Aan dek hielp ik met schoonmaken en het vastmaken van de lading en op de brug heb ik gezien hoe het schip wordt bestuurd. In Glasgow heb ik ook gezien hoe het lossen in zijn werk gaat.”

Zeeziekte

Van zeeziekte had hij nauwelijks last. „Soms een klein beetje. Heimwee had ik niet. Ik kon bellen met thuis en met vrienden, en aan boord was het heel gezellig. Die Filipijnen (vier leden van de bemanning zijn Aziaten, TR) maken veel leuke grappen.”

Verantwoordelijk voor de begeleiding van de jonge Zeeuw is de kapitein. De tweede week was dat Sieb Brandsma (61), die na een carrière bij de Koninklijke Marine naar de zeevaart is overgestapt. „Ik kon merken dat Maro bij de scouting zit. Hij heeft al wat inzicht in de apparatuur. Ik heb hem gelijk in de stoel gezet en liet hem het logboek invullen”, zegt Brandsma.

„De sfeer aan boord kan zo’n jongere maken of breken” - Sieb Brandsma, kapitein

Volgens de kapitein werd zijn jonge gast snel opgenomen in de bemanning. „Dat is positief, want de sfeer aan boord kan zo’n jongere maken of breken. Ik zeg er meteen bij dat wij gewend zijn om met stagiairs te werken. Deze zaterdag krijgen we iemand aan boord die een maand of vijf met ons meevaart.”

Brandsma vindt die stages onmisbaar. „Dit is een beroep waarbij je het niet alleen met theorielessen afkunt. Wij merken het vrij snel of iemand geschikt is voor het vak.”

Vergrijzing

De 1100 vrachtschepen die onder Nederlandse vlag de wereldzeeën bevaren tellen ongeveer 22.000 bemanningsleden. Zo’n 5000 van hen zijn Nederlander, dat zijn met name officieren. Die groep vergrijst en bovendien kiezen veel zeelieden op steeds jongere leeftijd voor een overstap naar een carrière aan wal, zegt woordvoerder Nathan Habers van redersvereniging KVNR. „Gemiddeld varen ze zeven jaar, maar er zijn er steeds meer die al na vijf jaar weer aan wal gaan.”

Daarom is het zaak dat de instroom van studenten op de zeevaartscholen op peil blijft, stelt Habers. De KVNR wil daar met de campagne GaTochVaren! aan meehelpen. In de eerste zeven maanden van dit jaar voeren al veertig jongeren een aantal dagen op een zeeschip mee. Driekwart van hen heeft inmiddels besloten daadwerkelijk de opleiding te gaan volgen.

Tot nu toe hebben dertien rederijen plaatsen beschikbaar gesteld. Dat zijn er volgens de KVNR voldoende voor een gevarieerd aanbod, van wilde vaart tot lijndiensten.

Extra werk

Toch lijkt het erop dat niet elke rederij staat te trappelen om een scholier aan boord mee te nemen. Coby van Slooten, crewmanager bij Hartman Seatrade, denkt te weten waarom. „Het kost extra werk en het moet ook passen in de reizen die de schepen maken. Wij varen veel in Europa. Dat zijn vaak korte reizen die voor zo’n snuffelstage heel geschikt zijn.”

Hoewel de Urker rederij zelf voldoende instroom van Nederlandse bemanningsleden heeft, werkt die volgens Van Slooten graag mee aan de campage. „Het is goed voor de sector. Wij zien ook dat het aantal studenten van de zeevaartscholen te laag is.”

Habers van de KVNR stelt dat rederijen die een plekje beschikbaar stellen vaak zelf de eerste vruchten plukken. „Zo’n jongere klopt voor de verplichte stage tijdens de opleiding vaak weer bij dezelfde rederij aan. Velen komen ook na hun diplomering terug. Zo’n snuffelstage is dan het zaadje voor een langdurige relatie.”

De jonge Maro Kraal heeft zijn keuze al gemaakt. „Mijn ideaal is om straks als stuurman op de brug te staan.”