Voor Amerikanen die dingen naar het ambt van president is het een pre als ze kunnen vertellen dat ze veteraan zijn. Daarom benadrukte Kamala Harris dat Tim Walz bijna een kwarteeuw diende bij de Nationale Garde. Maar een militair verleden kan ook tegen je worden gebruikt.
Hoe kunnen we onze politieke tegenstander knock-out slaan? Dat is altijd de prangende vraag voor campagneteams van presidentskandidaten. Voortdurend graaft een groep medewerkers in het verleden om kwetsbaarheden in het karakter of cv van de tegenstander te vinden.
Bij Tim Walz lag binnen 48 uur een pakket munitie op tafel waarmee de strijders voor Trump de Democratische running mate konden bestoken.
Ja, de vrolijke politicus uit Minnesota had inderdaad 24 jaar gediend bij de Nationale Garde, het onderdeel van het Amerikaanse leger en de luchtmacht dat bestaat uit reservisten. Zij worden meestal ingezet bij natuurrampen, maar komen soms ook in actie bij aanhoudende onrust. Dat Walz daar heeft gediend, valt niet te betwisten.
Maar was het niet opvallend dat hij juist in 2005 besloot met functioneel pensioen te gaan? Dat was kort voordat zijn legeronderdeel zou worden uitgezonden naar Irak. De conclusie van het team van Trump was snel getrokken: Walz is geen veteraan die respect verdient, maar een lafaard die het hazenpad koos toen het erop aankwam.
Slappeling
Nee, dan de running mate van Trump, J.D. Vance. Die verdient wel respect. Als lid van het Korps Mariniers zat hij voor een periode van zes maanden in Irak. Oké, hij hoefde niet te vechten want hij had een ondersteunende functie, maar zijn dienst in Irak was niet zonder gevaar. Zelf schrijft hij in zijn beroemde memoires, ”Hillbilly Elegy”, dat hij „geluk had dat hij aan echte gevechten was ontsnapt”. Niet verwonderlijk dus dat met name Vance in zijn toespraken zijn eigen militair verleden afzet tegen dat van Walz. De held versus de slappeling.
Het team van de Democraten en Walz zelf bestrijden deze voorstelling van zaken. Walz zegt het besluit om de Nationale Garde te verlaten al te hebben genomen voordat bekend werd dat zijn eenheid naar Irak moest. De reden van zijn ontslagaanvraag was dat hij campagne ging voeren voor de verkiezing als Congreslid. Walz diende de noodzakelijke papieren voor zijn politieke kandidatuur al in februari 2005 in. Pas een maand later werd bekend dat zijn eenheid mogelijk binnen twee jaar naar Irak zou worden uitgezonden. In mei 2005 nam Walz ook daadwerkelijk ontslag, twee maanden later kreeg zijn bataljon definitief te horen dat het zou worden uitgezonden.
Toch dreigt de kritiek van de Republikeinen aan Walz te gaan kleven. Daarbij speelt mee dat de running mate van Harris enkele zaken had overdreven of zelfs onjuist had voorgesteld. Zo staat op de website dat hij binnen de Nationale Garde was opgeklommen tot Command Sergeant Major. Maar die rang zou hij niet hebben gekregen, omdat hij vanwege zijn vertrek de vereiste cursus niet had voltooid. Hij was feitelijk niet verder gekomen dan Master Sergeant.
Bovendien had Walz in 2018 in een campagnefilmpje gezegd in tijden van oorlog wapens te hebben gedragen. Vance wees erop dat Walz nooit in oorlogsgebied heeft gediend en dat dit dus een leugen is. En daarin heeft de Republikein gelijk. Een woordvoerder van de campagne van Harris en Walz zegt dat Walz al eerder heeft verklaard zich in dat bewuste filmpje te hebben versproken. Blijft echter wel staan dat de Democratische running mate met die verspreking geen sterke beurt heeft gemaakt.
Heldendaden
Zowel Walz als zijn Republikeinse aanvallers zullen zich bij de kwestie realiseren dat in de campagne van 2004 de Democratische presidentskandidaat John Kerry het onderspit moest delven toen zijn militair verleden tegen hem werd gebruikt. En dat terwijl Kerry meer heldendaden kon opvoeren dan Walz.
Kerry verdiende door heldhaftig optreden als militair in de Vietnamoorlog verschillende hoge onderscheidingen: een drietal Purple Hearts en een Zilveren en Bronzen Ster van de Amerikaanse marine.
John Kerry was in die oorlog commandant van een zogenoemde ”swift boat”, een kleine rivierboot die patrouilleerde op rivieren op zoek naar strijders van de Vietcong. Bij verschillende incidenten toonde Kerry uitzonderlijke moed en doortastendheid. Zo raakte zijn boot in maart 1969 op de Bay Haprivier door een mijn zwaargehavend en werd de bemanning onder vuur genomen door sluipschutters. Kerry zelf raakte gewond aan zijn arm, maar slaagde er desondanks in om een gewonde luitenant van een ander schip aan boord te tillen. Bij een ander incident kon hij onder vijandelijke beschietingen een gehavend schip meeslepen naar een veilige haven.
Omdat Kerry zelf tot driemaal toe gewond raakte, mocht hij conform de regelingen terugkeren naar Amerika. Nadien bleef hij nog een jaar in het leger. Op 1 maart 1970 verliet hij de actieve dienst en werd hij overgeplaatst naar de Standby Reserve. Hij ontving zijn eervol ontslag in 1978.
Antioorlogsbeweging
Na zijn vertrek uit actieve dienst sloot Kerry zich aan bij de organisatie Vietnam Veterans Against the War (VVAW). Deze groepering, bestaande uit zo’n 20.000 man, maakte in Amerika deel uit van de antioorlogsbeweging.
Kerry werd daarvan een prominent lid. Hij was de eerste Vietnamveteraan die in april 1971 een getuigenis aflegde voor een senaatscommissie. Hij betoogde dat de ware reden voor de voortdurende gevechten politiek was: „Iemand moet sterven, zodat Nixon niet (en dit zijn de woorden van de president) de eerste president wordt die een oorlog verliest.” Die conclusie bracht hem tot de vraag: „Hoe vraag je iemand de laatste te zijn om voor een vergissing te sterven?” Een dag later gooide Kerry zijn militaire onderscheidingen in het openbaar weg.
Nadien trad Kerry, soms in uniform, regelmatig op als spreker tijdens antioorlogsdemonstraties. Ook in de jaren dat hij lid was van de Amerikaanse Senaat keerde Kerry zich vaak (maar niet altijd) tegen militaire acties van de VS.
Dat standpunt zette kwaad bloed bij veel Vietnamveteranen. Een aantal daarvan richtte in 2004 de Swift Boat Veterans for Truth op. Zij zeiden dat Kerry en zijn medestanders hen in diskrediet brachten terwijl ze niets anders dan hun plicht hadden gedaan.
Het was deze groep die een soort tegencampagne begon toen Kerry het bij de presidentsverkiezingen als Democratisch kandidaat opnam tegen de zittende president George W. Bush. De Swift Boat Veterans for Truth zei dat Kerry zijn prestaties in Vietnam zwaar overdreef om een politieke munt uit zijn verleden te slaan. Kerry wist zich niet goed raad met die beschuldiging en Bush speelde het spel slim mee. Kerry werd afgeschilderd als iemand die voortdurend van mening veranderde. Ook over Vietnam was Kerry volgens prominente Republikeinen een ”flipflopper”: de ene dag hing hij de oorlogsheld uit, de andere dag gooide hij zijn onderscheidingen weg.
Hoewel vaststaat dat Kerry in de Vietnamoorlog heldendaden verrichtte, werden juist zijn militair optreden én zijn houding nadien het struikelblok in de race naar het Witte Huis. Ook al zijn er verschillen met Kerry, Walz weet hoe een tegencampagne van opponenten kan uitpakken.
