„Ik heb gebeden of in het leven en werk van Harris zichtbaar mag worden hetgeen God eist in Micha 6 vers 8 : Recht doen, weldadigheid liefhebben en nederig te wandelen met God”, zo vertelde de hoogbejaarde predikant deze week aan Religion News Service.

Harris hecht veel waarde aan het gebed en de woorden van ds. Brown, die in San Francisco bekend staat als een progressieve predikant die al zijn leven lang strijdt voor de rechten van Afro-Amerikanen. Ze beschouwt hem als haar geestelijke vader. In een toespraak op de jaarvergadering van de National Baptist Convention in 2022 zei ze tegen hem: „Al minstens twee decennia lang wend ik mij tot u. (…) En ik zal zeggen dat uw wijsheid mij echt heeft geleid en gevormd in de moeilijkste perioden van mijn leven. U bent voor mij altijd een bron van inspiratie geweest.”

Harris gaat al vanaf haar kinderjaren geregeld naar de kerk. In een interview met Interfaith Youth Core, een jongerenblad dat interreligieus contact bevordert, vertelt Harris: „Op zondag stak mijn moeder mijn zus Maya en mij in onze zondagse kleren en stuurde ons met de onderbuurvrouw naar de 23rd Avenue Church of God in Oakland, Californië. Daar zongen Maya en ik in het kinderkoor. Daar heb ik een aantal van mijn vroegste herinneringen aan het onderwijs uit de Bijbel. Dat heeft mij gevormd.”

Als volwassene kerkte Harris jarenlang bij dr. Amos Brown. Hij is met zijn gemeente aangesloten bij de National Baptist Convention. Dit verband van baptistengemeenten onderscheidt zich van de meer bekende en grote Conventie van Zuidelijke Baptisten door een meer progressieve koers. Ze bestaat vooral uit Afro-Amerikaanse kerken. Op leerstellig gebied is er ruimte voor bevrijdingstheologie en voor moderne ethische opvattingen. Harris voelt zich naar eigen zeggen „zeer gelukkig” in dat liberale kerkelijke klimaat.

Overigens is Harris niet in een strikte baptistische traditie opgegroeid. Haar vader, de Jamaicaan Donald Harris, was opgevoed in de anglicaanse traditie. Later is hij overgegaan naar het baptisme. Kamala’s moeder, Shyamala Gopalan, kwam uit Chennai in India en was hindoe. Kamala’s eigen naam heeft een relatie met het geloof van haar moeder. Kamala betekent in het Sanskriet ”lotus” en is een andere naam voor de hindoegodin Lakshmi.

Kokosnoten breken

Doordat Kamala en haar zusje na de scheiding van hun ouders bij moeder Shyamala bleven, kregen ze in hun opvoeding het nodige van het hindoegedachtegoed mee. Moeder Harris nam haar kinderen mee naar de hindoetempel en op reizen naar India. Daar zagen de meisjes Harris hoe er geofferd werd aan hindoegoden.

Dergelijke rituelen hebben ook later voor Harris nog waarde. Toen ze zich bijvoorbeeld in 2010 kandidaat stelde als procureur-generaal van Californië, belde ze naar haar tante Sarala Gopalan in India en vroeg die om in een hindoetempel voor haar kokosnoten te breken. Die zouden haar geluk kunnen brengen. The New York Times meldt dat haar tante 108 kokosnoten brak, een getal dat gunstig is in het hindoeïsme.

De multireligieuze opvoeding kreeg bij Harris een vervolg in haar eigen gezin. In 2014 trouwde ze met de Jood Doug Emhoff, advocaat in San Francisco. Doug en Kamala onderhouden sindsdien binnen hun gezin een aantal Joodse tradities.

Tegelijk zegt Harris open te willen staan voor andere godsdienstige opvattingen. Zij krijgt daarbij alle steun van haar man. Emhoff is in de achterliggende vier jaar actief geweest bij het bevorderen van de interreligieuze dialoog. In die hoedanigheid trad hij –nota bene als Jood– op bij islamitische samenkomsten gedurende de ramadan. Samen met haar man organiseerde Harris vorig jaar bij haar thuis een viering ter gelegenheid van het islamitisch offerfeest. Het was de eerste keer dat zo’n feest in de residentie van de Amerikaanse vicepresident plaatshad.

De aanstaande Democratische presidentskandidaat zegt dat de kennismaking met diverse godsdienstige opvattingen haar leert „te zien dat alle religies ons onderwijzen om gerechtigheid na te streven. Van al deze tradities en opvattingen heb ik geleerd dat geloof niet alleen iets is dat we uiten in de kerk en in gebeden, maar vooral in de manier waarop we ons leven leiden, ons werk doen en onze roepingen nastreven”, zei ze.

Dynamiek

Anthea Butler, hoogleraar religie aan de University of Pennsylvania, zegt dat de multireligiositeit van Harris helemaal past bij de gangbare godsdienstige opvattingen en trends in de VS. „Bijna niemand in Amerika gaat op godsdienstig gebied meer helemaal in het spoor van zijn ouders”, zegt ze in de National Catholic Reporter. „Steeds vaker kiezen Amerikanen een andere religieuze identiteit voor zichzelf en kunnen ze later opnieuw van koers veranderen als ze trouwen met een partner die een ander geloof aanhangt.”

„Bijna niemand in Amerika gaat op godsdienstig gebied meer helemaal in het spoor van zijn ouders” - Anthea Butler, hoogleraar religie

Opvallend is dat deze dynamiek zich ook manifesteert bij de vicepresidentskandidaat van de Republikeinse Partij, J.D. Vance. Als kind werd hij opgevoed door zijn oma, die protestants was. Vervolgens werd hij atheïst, trouwde daarna met een hindoeïstische vrouw en bekeerde zich in 2019 tot het rooms-katholicisme. Tijdens de Republikeinse Nationale Conventie vertelde zijn echtgenote, Usha Vance, hoe haar man zich aanpaste aan het vegetarische dieet van de familie. Voor conservatieve evangelicals die zich de principiële Mike Pence herinneren, is dat religieus zwalken van de tweede man binnen de Republikeinse partij een moeilijk te verteren punt.

Harris zegt overigens wel dat de christelijke leer voor haar „van eminent belang” is. „De kerk speelt bij mij nog steeds een voorname rol. Ik ontvang bij mijn kerkbezoek niet alleen rijke, motiverende gedachten, maar ook nog iets anders: een gevoel van gemeenschap en saamhorigheid waardoor we duurzame relaties kunnen opbouwen en er voor elkaar kunnen zijn in tijden van nood.”

Privégesprekken

De huidige vicepresident zegt ook dat ze tot op de dag van vandaag nog geregeld bidt. „Privégesprekken hebben met God”, noemt ze dat. Daarin vraagt ​ze ​om „kracht en bescherming, hulp om goede beslissingen te nemen en het juiste te doen”.

Volgens Harris leert de Bijbel dat geloof een werkwoord is. „We moeten het geloof actief leven en het laten zien.” Als voorbeeld noemt ze dat haar ouders haar als klein kind meenamen naar een mars voor burgerrechten. „In de kinderwagen duwden ze me voort. Dat was geloof in actie.”

De Bijbel is voor de toekomstige presidentskandidaat een boek dat haar inspireert en praktische lessen biedt. Maar ze beschouwt de Bijbel niet als een historische beschrijving van Gods handelen met de mens. „Ik lees de Bijbel van tijd tot tijd om frisse ideeën op te doen”, zegt ze in een interview met het tijdschrift van de Sojourners, de Amerikaanse organisatie die strijdt voor sociale rechtvaardigheid.

„Ik lees de Bijbel van tijd tot tijd om frisse ideeën op te doen” - Kamala Harris, vicepresident VS

Over haar Godsbeeld zegt Harris in een gesprek met Religion News Service: „De God waarin ik altijd heb geloofd is een liefdevolle God, een God Die ons vraagt ​​om anderen te dienen en op te komen voor anderen, vooral degenen die niet rijk of machtig zijn.”

Voor Harris is de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan de samenvatting van de boodschap van de Bijbel. „Daarin lees ik wie mijn naaste is”, zegt ze in een interview met het blad La Croix. „Jezus vertelt ons dat je naaste niet alleen de persoon is die naast je woont, die in dezelfde auto rijdt als jij, die dezelfde postcode heeft. Jezus vertelt ons dat je naaste die man is die langs de kant van de weg zit, die je voorbijloopt, die tegenslagen heeft gehad. Die verdient onze zorg en aandacht.”

Abortus

Haar multireligieuze opvattingen hebben ook als consequentie dat ze wars is van het stellen van strikte normen zoals conservatieve christenen die ontlenen aan de Bijbel. „Eenieder moet vrij zijn in zijn of haar geweten”, zegt ze in een interview met La Croix. „De apostel Paulus schrijft in Romeinen 14 dat ieder mens zijn eigen keus mag maken.”

Vanuit die overtuiging wil Harris geen „bevoogding” van zwangere vrouwen die een abortus overwegen. Na het besluit in 2022 van het Amerikaanse hooggerechtshof om het federaal recht op abortus af te schaffen, zet ze zich in voor een federale wet die dat recht juist garandeert. Dat ze daarbij categorisch weigert om aan te geven tot wanneer de ingreep mag plaatsvinden, levert haar van de kant van de Amerikaanse prolifebeweging het verwijt op abortus tot de geboorte te willen toestaan. Dat verwijt vindt de Democratische Partij onterecht.

„Paulus schrijft in Romeinen 14 dat ieder mens zijn eigen keus mag maken” - Kamala Harris, vicepresident VS

Overigens beperkt de strijd van Harris voor legalisering van abortus zich niet tot haar inzet om te komen tot wetgeving. Als procureur-generaal diende ze reeds een appel in bij het Amerikaanse hooggerechtshof om het verzoek af te wijzen van winkelketen Hobby Lobby. Dat bedrijf wilde geen ziektekostenverzekering voor anticonceptie betalen, omdat de eigenaar op religieuze gronden bezwaar heeft tegen zwangerschapsafbreking. De opperrechters gaven Harris echter geen gelijk.

Progressieve koers

Ook bij andere ethische vraagstukken zoals de lhbti-rechten en de genderproblematiek kiest Harris voor een uitgesproken progressieve koers. Nu zij in de race om het presidentschap de plaats van Biden moet gaan innemen, gaf de Ethische Commissie van de Zuidelijke Baptisten afgelopen maandag een waarschuwende verklaring uit.

Daarin stelde de commissie dat Harris in de verschillende rollen die ze heeft bekleed, „de toegang tot abortus en de vernietiging van ongeboren levens heeft verdedigd, het bijbelse idee van huwelijk en seksualiteit heeft ondermijnd en de bescherming van religieuze vrijheid heeft verzwakt”. Vandaar dat de commissie opriep tot gebed,  „opdat Harris, mocht ze de nominatie veiligstellen, een wonderbaarlijke verandering van hart zou hebben en beleid en wetgeving zou nastreven die de waardigheid van de ongeborenen zou bevorderen, het gezin zou versterken en de rechten op religieuze vrijheid zou beschermen”.