De bouw zakt weg in „een moeras van regelgeving”, vindt architect Bjarne Mastenbroek. Hij uitte zijn zorgen in een ingezonden brief in dagblad NRC, maar kreeg daar weinig reacties op. „Nogal wat mensen profiteren van de huidige situatie.”
Volgens Mastenbroek, oprichter van architectenbureau SeARCH, is het verklaarbaar dat de steen die hij middels zijn brief in de NRC in april in de bouwvijver gooide, niet al te veel rimpelingen heeft veroorzaakt.
„Er gaat veel mis in de bouw, maar dat is niet voor iedereen een probleem. Er zijn heel veel mensen die juist baat hebben bij een overvloed aan regels en procedures. Tal van managers en adviseurs verdienen daar een dik belegde boterham mee. Die willen geen verandering en reageren niet op kritiek. Als je geschoren wordt, blijf je stilzitten.”
„In nog geen dertig jaar is Nederland van een nuchter bouwland een vastloopland geworden” - Bjarne Mastenbroek, architect
Volgens de architect is de sector in enkele tientallen jaren erg veranderd. „Door de toegenomen bureaucratie zijn er steeds meer mensen gekomen die onderzoeken uitvoeren en dikke rapporten schrijven, terwijl dat niet nodig is. In feite is er sprake van verborgen werkloosheid.”
Mastenbroek is zelf een groot deel van zijn tijd kwijt aan overbodige administratie en aan overleg. „Kom ik op een vergadering over een project, klappen twaalf mensen hun laptop open. Bijna allemaal adviseurs, die zich elk op een deelaspect richten. De regelgeving is volledig doorgeslagen.”
Binnenhof
In zijn brief in de NRC richtte Mastenbroek zijn pijlen vooral op de problemen rond de verbouwing van het Binnenhof. De kosten daarvan waren aanvankelijk begroot op 450 miljoen euro, maar zijn inmiddels opgelopen richting de 2 miljard. De architect ziet het als een typisch voorbeeld van de ontsporingen in de bouwwereld. „In nog geen dertig jaar is Nederland van een nuchter bouwland een vastloopland geworden.”
Hoofdoorzaak van de kostenoverschrijding is volgens hem de „wildgroei aan onzinnige regels”, waardoor er alsmaar meer adviesbureaus, projectmanagers en consultants worden ingeschakeld.
„Voordat ze zelfs maar zijn begonnen op het Binnenhof werden er al enorme kosten gemaakt. Niet zozeer vanwege de prijzen van materialen en gestegen lonen, maar vooral door de extreem complexe manier waarop de bouw tegenwoordig is georganiseerd.”
Angstcultuur
Mastenbroek is weinig hoopvol als het gaat om de toekomst. „Er komt alleen maar meer regelgeving. Adviesbureaus hebben inmiddels voor jaren werk.”
Om de situatie te verbeteren is er volgens hem een rigoureuze aanpak nodig. „Allereerst moet de angstcultuur verdwijnen. Er zijn nu zo veel regels dat niemand door de bomen het bos nog ziet. Iedereen is daardoor bang om fouten te maken en interpreteert de voorschriften dus voorzichtig. Maar al die regeltjes maken de kwaliteit van gebouwen echt niet beter. Ze worden alleen maar veel en veel duurder. Als je kijkt naar de seriematige woningbouw, dan schrik je als het gaat over de afwerking. Die is de afgelopen twintig jaar enorm achteruitgegaan.”
Mensen zijn het volgens Mastenbroek afgeleerd om zelfstandig te denken. „Echt, we zouden 80 procent van de regels moeten afschaffen. Terug naar de basis; houd het simpel.”
„Overheden, wees consequent: zorg ervoor dat overal dezelfde regels gelden” - Niels Wensing, voorlichter Bouwend Nederland
De bouwsector zelf kan volgens Mastenbroek niet echt voor veranderingen zorgen. „Daar worden de besluiten niet genomen en ook zijn er daar, zoals gezegd, veel mensen gebaat bij de huidige situatie. De overheid is aan zet.”
In het nieuwe kabinet heeft de architect echter nog weinig vertrouwen. „We zullen zien. Politici zijn helaas vaak onvoldoende bezig met de grote lijnen. Ik begrijp niet dat er niet iemand opstaat die de bezem door alle overtollige en belemmerende wetgeving haalt. Natuurlijk vanwege de economische schade, maar vooral omdat zo veel mensen hinder ondervinden, vooral jongeren.”
