Het tekort aan betaalbare woningen is al jaren een van de grootste problemen in ons land. Ondanks ambitieuze overheidsplannen lijkt de schaarste alleen maar toe te nemen. Zal de toekomstige regering het tij kunnen keren?
In 2023 moesten er volgens de nu demissionaire regering 100.000 nieuwbouwhuizen bijkomen. Het werden er slechts 73.000. Mooie doelstellingen formuleren is één ding; ze halen blijkt veel moeilijker.
Voor de vier partijen die samen een nieuw kabinet gaan vormen, PVV, VVD, NSC en BBB, is het bestrijden van het tekort aan huizen een prioriteit. Maar de partijen die tot nu toe hebben geregeerd, riepen dat ook. Demissionair woonminister Hugo de Jonge liet in de afgelopen tijd vaak en nadrukkelijk van zich horen. Kan het nu beter gaan?
Het antwoord op die prangende vraag luidt: ja, dat kan. Het hoofdlijnenakkoord dat werd opgesteld is weliswaar veel dunner dan de tot nu toe gebruikelijke coalitieakkoorden, maar juist op het gebied van wonen blijkt het opvallend concreet. Werden problemen in het verleden wel benoemd, maar bleven de plannen om ze op te lossen soms vaag, nu worden er vaker spijkers met koppen geslagen.
Dwingen
Niet alleen nieuwe spijkers trouwens. De beoogde coalitiepartijen steunen een onlangs ingediend wetsvoorstel van De Jonge. Dat geeft de landelijke overheid meer macht over de woningbouw. De toekomstige minister van Wonen kan een provincie gaan dwingen om meer bouwlocaties aan te wijzen.
Minstens even belangrijk: bezwaarprocedures van omwonenden moeten drastisch korter worden. Nu kunnen mensen, bedrijven en organisaties die moeite hebben met bouwprojecten de realisatie daarvan heel lang tegenhouden. Regelmatig levert dat jarenlange vertragingen op. Daaraan wil de overheid paal en perk gaan stellen. Vervelend voor de bewoner van een villa die een prachtig uitzicht over de weilanden tegenover zijn woning wil houden, maar goed nieuws voor de toekomstige bewoners van de wijk die daar is gepland.
Huurprijzen
Als het gaat om huurwoningen willen de partijen die aan de macht komen investeringen stimuleren. Door belastingmaatregelen en strengere eisen aan huurprijzen, is het verhuren van huizen de laatste jaren financieel minder aantrekkelijk geworden. Beleggers proberen ze daarom steeds vaker te verkopen. Eind vorig jaar kondigde het Zweedse vastgoedfonds Heimstaden aan 12.000 Nederlandse huizen in de verkoop te gaan zetten en andere beleggers volgden dat voorbeeld.
Dat heeft vanzelfsprekend gevolgen voor de bouw van huurwoningen. Waarom zou een bedrijf daar geld in steken als het daarmee nauwelijks winst kan maken? Het toekomstige kabinet wil ervoor zorgen dat beleggers weer aan huurhuizen kunnen verdienen en zo de bouw ervan stimuleren.
Milieu
Met name linksgeoriënteerde politici zullen hier moeite mee hebben, maar in het principeakkoord wordt het ter discussie stellen van ”heilige huisjes” niet geschuwd.
Dat geldt ook als het gaat om bouwlocaties. Vooral vanwege het milieu zette de overheid sterk in op het bouwen binnen de steden. De partijen die de nieuwe regering gaan vormen, willen meer naar locaties aan de rand van plaatsen kijken. Dat ligt gevoelig bij natuurorganisaties, maar lijkt noodzakelijk om de woningachterstand weg te werken.
Andere manieren om meer mensen buiten de steden te huisvesten: het permanent bewonen van recreatiewoningen zal worden gedoogd en er mogen op het erf van onder andere boerderijen meer woningen komen.
Jonge zoekers
Niet alle voornemens in het hoofdlijnenakkoord zijn concreet. Zo staat erin dat er afspraken moeten komen met de woningcorporaties. Het vorige regeerakkoord bevat een zin die daar verdacht veel op lijkt. In de afgelopen jaren hebben die afspraken echter niet geleid tot echte resultaten. De vraag rijst: waarom zou dat nu wel gebeuren?
Grosso modo is de bouwparagraaf in het hoofdlijnenakkoord echter hoopgevend. Dat betekent niet dat dit jaar al 100.000 nieuwe woningen zullen verrijzen; huizen bouwen is een zaak van de langere adem. Maar nu al worden er meer vergunningen afgegeven en lijkt de stemming van beleggers te verbeteren. Dat zijn hoopvolle signalen. Minder bureaucratie en meer pragmatisme kan zeker leiden tot een betere aanpak van de woningnood. Zodat duizenden, vaak jonge zoekers naar betaalbare huizen een felbegeerd dak boven hun hoofd kunnen krijgen.
