De hamburger is niet meer weg te denken uit de Amerikaanse keuken. En via fastfoodrestaurants is het gerecht tot in alle delen van de wereld doorgedrongen. De populariteit zit vooral in de eenvoud en de aansluiting bij andere culinaire tradities.

De oorsprong van de hamburger is enigszins in nevelen gehuld. De naam doet natuurlijk vermoeden dat het broodje met vlees iets met de Duitse stad Hamburg te maken heeft. Maar de grote vraag is wie nu precies met de eer van de uitvinding mag strijken.

De romantische versie van het verhaal is dat restaurants in New York halverwege de negentiende eeuw een vleesgerecht in Hamburger stijl op een broodje serveerden. Dat deden ze om de herinnering van net aangekomen immigranten –die vaak vanuit de haven van Hamburg naar de Nieuwe Wereld vertrokken– aan Europa levend te houden.

Romeinse keuken

Anderen beweren echter dat de immigranten de hamburger vanuit hun oude vaderland mee naar Amerika brachten. Een onbewezen claim situeert de geboorte van het gehaktbroodje in Brazilië, ergens in de 18e eeuw. Wellicht tot teleurstelling van alle kampen: al in het kookboek van Apicius, met recepten uit de klassieke oudheid, wordt melding van een vleesgerecht gemaakt dat grote overeenkomsten met de huidige hamburger vertoont.

„Er is een complete wetenschap rond het populaire product ontstaan”

Ongeacht de uiteindelijke oorsprong is wel duidelijk dat de hamburger inmiddels onlosmakelijk verbonden is met de Amerikaanse keuken. Het succes is in belangrijke mate te danken aan het feit dat de burger een vast onderdeel vormt van de menukaart van de grote fastfoodketens. De familie McDonald ontdekte tot haar verbazing dat de omzet van haar eerste restaurant in 1940 voor 80 procent uit de verkoop van hamburgers kwam.

En voor wie denkt dat het om een simpel gerecht gaat: er is een complete wetenschap rond het populaire product ontstaan, inclusief de nodige publicaties. Amerikaanse gezinnen maken er een sport van om hun eigen recept te perfectioneren voor de familiebarbecue. Heel belangrijk is om het vlees zo min mogelijk aan te raken. Daarom worden alle ingrediënten van tevoren gemengd, voordat het gehakt wordt toegevoegd.

5000 euro

De traditionele hamburger, compleet met sla en ketchup, mag dan eenvoudig zijn, ook dit gerecht kent inmiddels de nodige culinaire hoogstandjes. In Las Vegas is de Fleurburger verkrijgbaar, bereid met ganzenlever en zwarte truffel. Die gaat voor zo’n 70 dollar over de toonbank. Wie niet op een paar centen kijkt, kan elders in de gokstad de 777 Burger bestellen – voor exact 777 dollar.

Maar het kan altijd gekker. De Nederlandse chef Robert Jan de Veen uit Voorthuizen produceert de Golden Boy. De hamburger wordt onder andere geserveerd met Beluga kaviaar en witte truffel. Als laatste wordt de burger belegd met een laagje bladgoud. Het gerecht gaat voor een slordige 5000 euro van de hand; bij bestelling is een aanbetaling van 750 euro vereist.

De gewone Amerikaan houdt het doorgaans op de wat eenvoudiger variant.