Om vervuiling tegen te gaan hebben de 22 aan zee gelegen EU-lidstaten regels afgesproken, waarbij de bedoeling is de watervervuiling in 2030 naar nul te brengen. Maar ondanks dat ambitieuze streven lukt het de EU niet om zeevervuiling tegen te gaan. „Controles zijn ontoereikend, sancties worden zelden opgelegd en zijn te mild”, aldus de ERK.

Zo worden vervuilende schepen bijna nooit strafrechtelijk vervolgd. Ook kunnen rederijen recyclingverplichting ontduiken door niet onder een EU-vlag te varen voordat het schip ontmanteld wordt. Ook is het niet verplicht dat op zee verloren containers moeten worden gemeld, en worden maar weinig overboord gegane containers teruggevonden, ziet de Rekenkamer.

Het valt de Rekenkamer op dat EU-landen maar weinig gebruikmaken van EU-instrumenten die kunnen helpen verontreiniging door schepen te controleren. Zo is er een Europees netwerk van olieopruimschepen en is opsporing met drones mogelijk. Via een satellietsysteem zijn in 2022 en 2023 ruim 7700 meldingen gedaan van mogelijke lozingen in EU-zeeën. Slechts in 7 procent van de gevallen heeft een lidstaat bevestigd of het daadwerkelijk om een lozing ging of niet. „De werkelijke hoeveelheid gelekte olie, verontreinigende stoffen en zwerfvuil van schepen blijft grotendeels onbekend, net als de identiteit van de vervuilers”, aldus ERK.

„Nu naar schatting meer dan driekwart van de Europese zeeën vervuild is, is er nog steeds geen zicht op de realisatie van de ambitie om de verontreiniging tot nul terug te brengen en zo de menselijke gezondheid, de biodiversiteit en de visbestanden te beschermen”, aldus Nikolaos Milionis van de ERK.