Prof. Hoek over aanslag: Vul niet zomaar in wat Gods speciale bedoeling met Trump is
Dat Donald Trump ternauwernood een aanslag op zijn leven overleefde, bewijst voor veel behoudende christenen dat God een speciale bedoeling met de presidentskandidaat heeft. Maar de hervormde theoloog prof. J. Hoek vindt dat we „uiterst terughoudend” moeten zijn met zulke duidingen.
Voor veel Republikeinen is het glashelder. Dat Trump afgelopen zaterdag niet dodelijk werd getroffen door een van de acht kogels die op hem werden afgevuurd, was te danken aan een rechtstreeks ingrijpen van God. Daarmee zou Hij willen laten zien dat Trump, en niet Biden, in het Witte Huis thuishoort. „Voor kiezers die geloven dat Trump door God is gezalfd, is de moordpoging „een nieuw stukje van de puzzel dat op zijn plaats viel”, zei de Amerikaanse politicoloog Paul Djupe.
Ook in Nederland klinkt dat geluid. Op X schreef Gert-Wim Dubbeldam: „Eén centimeter scheelde het. Eén… Bij mij komt de gedachte op: Zou het dan toch Gods bedoeling zijn dat hij president wordt?” Hij verwees daarbij ook naar Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus, waarin het gaat over Gods voorzienigheid.
Betekent Trumps wonderlijke redding inderdaad dat God wil dat hij opnieuw president wordt? Dr. Hoek, emeritus hoogleraar gereformeerde spiritualiteit aan de Protestantse Theologische Universiteit, wil zo ver niet gaan. „Natuurlijk is het zo dat God Trumps leven heeft gespaard, maar het gaat te ver om daaruit te concluderen dat Hij wil dat Trump opnieuw president wordt en dat christenen daarom geroepen zouden zijn op hem te stemmen. Dan treden we in Gods verborgen raad. Als het om de presidentsverkiezing gaat, hebben de Amerikanen te maken met Gods geopenbaarde wil. Bij het licht van de Bijbel moeten ze biddend afwegen hoe ze verantwoord hun stem kunnen uitbrengen.”
Volgens de Amerikaanse historicus James Kennedy is het typisch Amerikaans om God bij het politieke gebeuren te betrekken. „Het is ook niet nieuw, het gebeurde vijftig of honderd jaar geleden ook al.”
Instrument
Waar het vandaan komt? Amerikaanse christenen praten gemakkelijk over de rol van God in hun persoonlijke leven, legt Kennedy uit. „Als ze maar net aan een dodelijk ongeluk zijn ontsnapt of als een kind tegen de verwachting in toch is geslaagd, concluderen ze daaruit dat God hun gunstig gezind is en iets met hen voor heeft. In het verlengde daarvan geloven veel Amerikaanse christenen dat God een plan heeft met Amerika en dat Hij op bepaalde momenten in de geschiedenis dienaren stuurt om daar uitvoering aan te geven. Zo zien orthodoxe christenen Trump als een instrument van de Voorzienigheid, temeer omdat de tegenstellingen in Amerika groter zijn dan ooit.”
De polarisatie zet de zaken op scherp, constateert Kennedy. „De huidige verkiezingsstrijd staat in de context van de strijd tussen goed en kwaad. Trumps tegenstanders zitten aan de verkeerde kant; dat zijn mensen die eropuit zijn om Amerika te verwoesten en christenen te vervolgen. Daarom steunen veel christenen Trump zo hartstochtelijk. Dat hij een aanslag overleefde sterkt hen in de overtuiging dat God hem beschermt en dat Hij een speciale bedoeling met hem heeft. Ze nemen voor lief dat Trump water bij de wijn doet als het bijvoorbeeld over abortus gaat. Ook onder conservatieve christenen is hier begrip voor, omdat Trump alleen op die manier het brede midden van de Amerikaanse samenleving voor zich kan winnen.”
„De huidige verkiezingsstrijd in Amerika staat in de context van de strijd tussen goed en kwaad” - James Kennedy, historicus
Ook dr. Hoek ziet dat de tegenstellingen in Amerika groter worden. Hij wijst erop dat Amerikaanse christenen Trump al langer beschouwen als een bijzondere gezant van God die Amerika naar een nieuwe toekomst zal leiden. „Veel orthodoxe christenen geloven dat Joe Biden op allerlei fronten de federale overheid zal gebruiken om hun vrijheden in te perken en de christelijke waarden aan te tasten. Zij zoeken in zo’n situatie naar houvast, naar signalen die iets van Gods bijzondere leiding laten oplichten. Ze hebben positieve verwachtingen van Trump en zien die bevestigd in de gebeurtenissen van afgelopen zaterdag.”
Spanningsveld
Dr. Hoek denkt wel dat mensen in hun persoonlijke leven Gods bijzondere leiding kunnen ervaren. „Daar ben ik van overtuigd. Een gelovige christen kan soms heel duidelijk Gods voorzienigheid in bepaalde gebeurtenissen in zijn leven zien. Ik had het daarom mooier gevonden als Trump na de aanslag de handen omhoog had geheven als teken van dankbaarheid, in plaats van als een grote held de vuist te ballen om zijn eigen kracht en power te benadrukken. Vanuit mijn christelijke overtuiging zou ik zeggen dat de Heere heeft laten zien dat er maar één schrede is tussen ons en de eeuwigheid. Ook voor Trump is dit een roepstem – en een aansporing om niet op zijn eigen grootheid en mogelijkheden te vertrouwen, maar klein voor God te worden. Ik hoop dat hij vanuit die afhankelijkheid gaat spreken en handelen.”
Voor dr. Hoek staat onomstotelijk vast dat God de wereldgeschiedenis leidt en stuurt. Maar dat wil volgens hem niet zeggen dat mensen altijd concreet kunnen aanwijzen waar dat dan zichtbaar wordt. „Van tijd tot tijd is er iets van Gods handelen te zien in heel brede historische ontwikkelingen – als het gaat over de stichting van de staat Israël, of als er rijken van onrecht en agressie te gronde gaan, zoals die van Napoleon en Hitler. Op zulke momenten zie je dat de geschiedenis niet losstaat van de gunstige bemoeienis van God. Maar het wordt ingewikkeld als Gods goedkeuring wordt verbonden met specifieke gebeurtenissen. Dan loop je het gevaar dat je God voor je karretje spant.”
De theoloog verwijst naar een uitspraak van kerkvader Augustinus, die schreef dat er heel veel dingen in de wereld zijn die tegen Gods wil ingaan, terwijl er toch niets buiten Zijn wil omgaat. „Dat geeft het spanningsveld aan, want er zijn ook duistere machten die in de geschiedenis huishouden. Als we te snel zaken gaan invullen brengen we het geloof in Gods leiding juist in diskrediet. Vaak zie je immers achteraf dat men zich toch heeft vergist met het duiden van een gebeurtenis.”
„Als we te snel zaken gaan invullen brengen we het geloof in Gods leiding juist in diskrediet” - Prof. dr. J. Hoek, theoloog
