Mensen die een huis bezitten en willen verhuizen naar een andere koopwoning, hebben het makkelijker dan starters, die het juist alsmaar zwaarder krijgen. Ze hebben meer eigen geld nodig.
De Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) maakte vorige week bekend dat de gemiddelde prijs van een huis is gestegen naar 468.000 euro, een record.
Inmiddels heeft een andere organisatie die zich bezighoudt met de woningmarkt, het Hypotheken Data Netwerk (HDN), becijferd dat dit vooral grote gevolgen heeft voor starters. Voor hen was het meestal al onmogelijk om een huis te kopen zonder over eigen geld te beschikken; het gemiddelde bedrag dat ze zelf moeten meebrengen om een hypotheek te kunnen krijgen, wordt steeds hoger. In een jaar tijd is het met 10 procent gestegen, tot ongeveer 40.000 euro.
Wensen
Daarbij is er verschil tussen jonge starters, die vaak tevreden zijn met bijna elk voor hen bereikbaar huis, en wat oudere starters, met meer wensen. De HDN-cijfers tonen dat mensen uit de eerste groep, vaak met een lager inkomen en flexibel contract, in het tweede kwartaal gemiddeld 38.000 euro aan eigen geld moesten meebrengen, 7 procent meer dan een jaar eerder. De wat oudere starter –rond de 35 jaar, met een vast contract– moest gemiddeld ruim 43.000 aan eigen geld inleggen om een koopwoning te bemachtigen, een stijging van 12 procent.
Contrast
Dit staat in schril contrast met de positie van degenen die al een huis bezitten en willen verhuizen, de zogeheten doorstromers. Omdat die hun woning vaak met een forse overwaarde kunnen verkopen, hebben ze juist minder eigen geld nodig voor het aanschaffen van het volgende huis.
„Je wilt graag dat jonge mensen een plek voor zichzelf kunnen hebben” - Jennifer op ’t Hoog, directeur Hypotheken Data Netwerk
Concreet: mensen die doorstromen van een bestaande koopwoning naar nieuwbouw, brachten gemiddeld 33.300 euro aan eigen geld in, een daling van 12 procent ten opzichte van vorig jaar. Doorstromers die een bestaande woning kochten, hadden ruim 42.000 euro aan eigen geld nodig, 6 procent minder dan in het tweede kwartaal van 2023.
Zorgelijk
HDN-directeur Jennifer op ’t Hoog spreekt van een zorgelijke ontwikkeling en waarschuwt voor toenemende ongelijkheid. „Je wilt graag dat jonge mensen in Nederland een plek voor zichzelf kunnen hebben, hun eigen leven kunnen opbouwen en niet tot hun 33e thuis moeten blijven wonen. Maar dat wordt steeds lastiger.”
Terwijl het aantal hypotheekaanvragen in de afgelopen drie maanden fors is toegenomen, bleef de vraag van starters procentueel flink achter. Het totaalaantal aanvragen steeg met 24 procent, dat van starters met een laag- of middeninkomen met 9 procent.
Vertrouwen
Dat laatste cijfers zegt volgens Op ’t Hoog veel over het vertrouwen in de woningmarkt. „Veel starters laten de moed echt zakken.”
Die mening wordt ondersteund door cijfers waarmee woningsite Funda dinsdag kwam. De site meet maandelijks de stemming onder potentiële huizenkopers en -verkopers.
Het onderzoek wijst uit dat het vertrouwen van woningzoekers in het tweede kwartaal met 14 punten is gedaald in vergelijking met de voorgaande drie maanden. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar is het vertrouwen 22 punten lager.
Boosdoener
De krapte op de woningmarkt is een grote boosdoener. Volgens Joost Dop, topman van Funda, komt de betaalbaarheid van een eigen woning hierdoor „steeds verder onder druk te staan”.
Opvallend is dat ook het vertrouwen van verkopers minder begint te worden. Dat was tot nu toe steeds vrij stabiel en hoog, maar het afgelopen kwartaal daalde het aantal mensen dat het nu een goed moment vindt om te verkopen. Dop: „De gedachte dat een volgende koopwoning vinden in de huidige markt moeilijk is, zou hierop van invloed kunnen zijn. Ook zien we een lichte daling in het aantal mensen met verkoopplannen.”
Op slot
Dop vreest dan ook dat de woningmarkt in de nabije toekomst verder op slot gaat. „De bereikbaarheid van een nieuwe woning is inmiddels zo lastig dat meer en meer mensen hun plannen voor verkoop in de ijskast lijken te zetten.”
Om die reden vindt inmiddels meer dan 85 procent van de mensen die een huis willen kopen of huren, dat de overheid tot nu toe te weinig tijd en aandacht aan de woonproblemen heeft besteed.
