De linkse alliantie Nieuw Volksfront (NFP) is in de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen met 182 van de 577 zetels verrassend als winnaar uit de bus gekomen. Rassemblement national (RN) eindigde met 143 zetels als derde.
Een week geleden werd Marine Le Pens RN in de eerste ronde met 33 procent van de stemmen de grootste partij en de meeste statistieken beloofden de partij zondag opnieuw verkiezingswinst. Veel Fransen zijn daarom ontgoocheld dat niet RN, maar NFP in de tweede ronde –met een hoge opkomst van 66,7 procent– de winnaar is geworden.
Toch is de winst voor het volksfront niet onverklaarbaar. In veel districten heeft óf een kandidaat van de linkse alliantie óf van het centrumblok van Macron –ruim 200 in totaal– zich teruggetrokken om nog maar één politicus over te laten tegenover de partij van Le Pen. Dat zou het voor RN moeilijker maken om het district te winnen, omdat een kandidaat dan minimaal 50 procent van de stemmen moet halen om de zetel te winnen.
Dat die tactiek zijn vruchten heeft afgeworpen, blijkt onder meer uit het feit dat RN wel de meeste stemmen kreeg (36,18 procent), maar dat niet resulteerde in het hoogste zetelaantal. Hoe dat kan, illustreert het verlies van Marie-Caroline Le Pen, de oudste zus van Marine Le Pen. Zij verloor in het departement Sarthe nipt van de linkse kandidate Elise Leboucher, die zondag profiteerde van de terugtrekking van een kandidaat uit Macrons coalitie en daardoor 50,23 procent van de stemmen haalde, tegenover 49,77 procent voor Le Pen. Dat leverde voor RN dus wel veel stemmen op, maar geen zetel.
Verbijsterd
Jordan Bardella, partijleider van RN, gaf zondagavond aan „verbijsterd” te zijn door de uitslag. Hij betoogde dan ook dat Frankrijk „in handen van extreemlinks is gegooid”. Le Pen zei dat „de overwinning slechts is vertraagd".
„Frankrijk is in handen van extreemlinks gegooid” - Jordan Bardella, partijleider RN
Hoe het nu verder gaat, is onbekend. De Franse president wil de verkiezingsresultaten eerst analyseren, voordat hij beslissingen neemt, liet het Élysée zondagavond in een verklaring weten. De huidige premier Gabriel Attal, die door Macron werd aangesteld, kondigde in ieder geval aan maandagochtend zijn ontslag in te dienen. Hoewel de gok om vervroegde verkiezingen te houden verkeerd heeft uitgepakt, zal Macron opgelucht zijn dat het resultaat van zijn centrumblok, dat met 168 zetels –in 2022 waren het er 245– tweede is geworden, niet zo slecht is als voorspeld.
Compromissen
Eén ding is zeker: geen enkele partij slaagt erin een meerderheid te vormen. De linkse alliantie en Macron kunnen zich in theorie verenigen, maar daar lijkt Jean-Luc Mélenchon, een van de leiders van het volksfront, weinig voor te voelen. „We weigeren te onderhandelen, zeker nadat hij jarenlang een meedogenloos beleid van sociaal misbruik voerde.”
Volgens de Franse krant Le Monde is een minderheidsregering mogelijk, maar NFP zal vanwege de relatieve meerderheid van 182 zetels keer op keer compromissen moeten zoeken. Een andere optie is dat Macron vervroegde presidentsverkiezingen uitschrijft, waarop ook nieuwe parlementsverkiezingen zullen volgen. Dat kan echter niet op korte termijn, omdat volgens artikel 12 van de Grondwet „een nieuwe ontbinding niet kan plaatsvinden in het jaar dat volgt op deze verkiezingen”.
Wie de premier wordt, is eveneens onduidelijk. In Frankrijk wordt de premier benoemd door de president, maar de kandidaat moet worden goedgekeurd door het parlement. Of een kandidaat van NFP dat voor elkaar krijgt, is maar de vraag.
