Nadat Jacques Koekkoek een moderne bewerking publiceerde van het bekende geschrift van Thomas a Kempis, ”De navolging van Christus”, en van ”Het leven van Jezus Christus”, verscheen onlangs ”Levenslessen voor moderne devoten”.
Het is een vertaling van ”Sermones ad novicios regular” (Preken voor novicen). In een verantwoording vermeldt Koekkoek dat er in 1833 al een Duitse vertaling van dit geschrift is verschenen en in 1907 en 2018 een Engelse. Nu is er dus ook een vertaling in het Nederlands beschikbaar.
Voorafgaand aan de eigenlijke tekst bevat het boekje een uitvoerige inleiding waarin een beschrijving wordt gegeven van het georganiseerde leven van de moderne devoten en van Thomas a Kempis als novicemeester (begeleider van jonge kloosterlingen). De inleiding acht ik instructief voor iedereen die meer wil weten over de Moderne Devotie als geestelijke beweging.
Over de inhoud van de lessen kan opgemerkt worden dat enkele onderwerpen die erin aan de orde komen ook in ”De navolging” worden behandeld. Het komt mij voor dat de lessen niet het innige gehalte hebben van de teksten in ”De navolging”. De nadruk op het blindelings gehoorzamen van de kloosteroverste en de voorbeelden als waarschuwing tegen de slaperigheid tijdens de metten (blz. 73) staan ver van ons af. Als een kloosterbroeder wakker geschud moet worden door het woord ”hel” in zijn oor te roepen, vinden we dat toch wel heel vreemd.
Koekkoek zelf vermeldt dat het vrome gedrag van de devoten soms tot excessen heeft geleid. Ook vraagt hij zich af wat het werk van Thomas de goedwillende hedendaagse lezer, als gewone sterveling met zijn fouten en gebreken, nu nog te bieden heeft. Hij maakt vervolgens onderscheid tussen de intentie en de uitvoering. De intentie en het oprechte geloof van de devoten over het leiden van een deugdzaam en bescheiden leven vindt hij de moeite waard om te blijven koesteren.
Nederigheid
Maar is de relevantie van Thomas’ werk voor onze tijd niet vooral dat daarin de oproep klinkt heilig voor God te leven? De moderne devoten deden daarvoor hun uiterste best, al slaagden ook zij daar niet volkomen in. Zouden we in onze tijd daar niet een voorbeeld aan kunnen nemen? Bovendien is hun pleidooi bescheiden en nederig te zijn –iets wat in de huidige samenleving vrijwel niet meer gehoord wordt– van groot belang. Misschien dat de lessen van Thomas daarbij kunnen helpen.
Levenslessen voor moderne devoten, Thomas a Kempis; uitg. KokBoekencentrum; 96 blz.; € 13,99
