De inquisitie ging op ketterjacht. Doopcelen werden gelicht. Kruisverhoren gehouden. Een primeur. Wie koketteert met pikante uitspraken roept wraakgodinnen op. Woorden kunnen je lang nagedragen worden, weten PVV’ers nu. Ook de ‘collaborateurs’ belandden in stormgeraas. De koning ontving eveneens striemende vegen uit de pan. „Laat hij morgen deserteren.”

De inquisitie legde niet zonder leedvermaak de achilleshiel van de PVV bloot: veel Henken en Ingrids, maar nauwelijks capabele stuurlui met onbevlekt blazoen. Dat ketterjagers hun eigen ideeën van democratie hebben, bleek eerder bij de Nationale Dodenherdenking en op 1 juli opnieuw bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij. De democratisch verkozen Kamervoorzitter werd genodigd, maar onder pressie van actiegroepen werd hij daarna een ongewenst persoon. Weer een primeur. Hoeveel navolging krijgt dit? De Amsterdamse wethouder Groot Wassink legde zijn voorzitterschap van de VNG-asielcommissie neer, uit protest tegen regeringsdeelname van de PVV en bezorgdheid over de rechtstaat. Hij dreigde zelfs even de telefoon te laten rinkelen als minister Faber zich zou melden. Kleuterklas Nederland.

De nieuwe premier wacht een zware taak. Zal hij polderaar zijn à la Rutte? De ex-topambtenaar lag zelf ook al onder schot. „Hij werkte voor de geheime dienst, net als Poetin.” Een lelijke insinuatie. Vooral de PVV –ik ben geen sympathisant, anders was ik wel gevraagd voor een ministerspost– wordt graag geassocieerd met Hitlers bruinhemden. De Wildersclub zou zagen aan de poten van de liberale democratie. Deden anderen dat al niet eerder met hun wens de vrijheid van onderwijs te beknotten, om niet meer te noemen?

Beoordeel de nieuwe regering op haar daden. Er ligt een hoofdlijnenakkoord, we hebben de Grondwet, Europese verdragen, straks ook een constitutioneel hof. Wie walgt van ”Schoof I” moet zich afvragen waarom zo veel (vooral ook jonge) kiezers neerstreken bij de coalitiepartijen. Er is een serieuze asielcrisis, een woningcrisis en nog veel meer. Gaat het kabinet-Schoof die oplossen? Tot nu toe spelen de knetterende ketterjagers hun ”ultrarechtse” vijand steeds in de kaart, getuige opiniepeilingen. Beetje dom.

De nieuwe premier behoeft veel stuurmanskunst en een betrouwbaar kompas. Dat laatste staat nog altijd op de regeringstafel. Laat hij schipper zijn naast God.