Inkijkje in ongemakkelijke werkelijkheid van echtscheiding bewijst christelijk Nederland een dienst
Terwijl het aantal scheidingen gemiddeld gezien de laatste jaren afneemt, is er onder christenen nog steeds sprake van een toename. Met de podcast ”Gebroken gelofte” wil het Nederlands Dagblad onder christenen scheiding beter bespreekbaar maken. Een aangrijpend, maar ook leerzaam inkijkje.
De zevendelige serie, die twee maanden geleden online kwam, staat onder regie van adjunct-hoofdredacteur Daniël Gillissen. Hij is vader van zes kinderen en zag vijf jaar geleden zijn huwelijk stuklopen, iets wat hij voordien niet voor mogelijk hield. Zijn persoonlijke pijn en betrokkenheid, maar ook het verlangen om zaken na de scheiding weer op de rails te krijgen en te houden, proef je van de eerste tot de laatste aflevering.
De podcast is praktisch en informatief van aard, wat met name nuttig is voor mensen die in hun naaste familie- en vriendenkring nog weinig met scheiding te maken hebben gehad. Gillissen interviewt mediators en predikanten, maar ook ervaringsdeskundigen die als echtgenoot of als kind een scheiding meemaakten.
Bedenkend dat de geïnterviewden slechts een tipje van de sluier oplichten in wat er allemaal moet worden geregeld en vastgelegd –en dat ook nog eens in een periode vol emoties– wordt duidelijk dat scheidingsjaren tropenjaren zijn. Met de komst van een nieuwe relatie, die vaak gepaard gaat met het ontstaan van een samengesteld gezin, wordt alles er niet eenvoudiger op.
Wat opvalt, is de opgewekte toon als het gaat over de periode na de scheiding, als alles weer in wat rustiger vaarwater is gekomen. Je krijgt wel te horen dat zaken niet vanzelf gaan, maar al met al komt het verhaal toch overwegend positief over. Het is de vraag of dat de werkelijkheid geen geweld aandoet. De genoemde statistieken, die aangeven dat twee derde van de samengestelde gezinnen binnen vijf jaar opnieuw uit elkaar gaat, spreken voor zich. Natuurlijk willen mensen weer een gelukkige relatie en een stabiel gezin en dat gun je ze ook, maar de praktijk blijkt weerbarstig te zijn.
De betekenis van Gods gebod ”Gij zult niet echtbreken” lijkt een beetje onder te sneeuwen en komt hooguit zijdelings ter sprake. Dat heeft vast te maken met de achterliggende motivatie om in plaats van een doorwrochte theologische beschouwing juist de pijnlijke werkelijkheid te tonen. Daar valt wat voor te zeggen, maar het voelt tegelijkertijd wel wat onbevredigend.
„Het is voor mij altijd een zoektocht hoe we weg kunnen blijven bij het oordeel” - Ds. M. van Leeuwen, predikant van de hervormde gemeente te Ermelo
De denkomslag die ds. M. (Marthijn) van Leeuwen, predikant van de hervormde gemeente te Ermelo, hierin maakte, laat overigens wel goed zien hoe complex de materie is. „God verbiedt scheiden”, beaamt hij in de vierde aflevering, die over pastorale zorg gaat. „Maar dat is niet het enige wat er te zeggen valt. Ik moest door heel veel pastorale ervaring heen om anders te gaan denken en begeleiden. Het is voor mij altijd een zoektocht hoe we weg kunnen blijven bij het oordeel.”
Dat is zeker te verdedigen, maar het blijft kriebelen dat het meer gaat over het belang van de kinderen dan over het belang van Gods gebod. Ook die constatering vraagt echter een heroverweging. „Je mag niet scheiden, inderdaad, maar de zaak is niet zwart-wit”, zegt ds. Van Leeuwen erover. „Mag je wel jezelf en de kinderen blootstellen aan een onveilige situatie, waarin het kwaad van verslaving en verwaarlozing ongehinderd doorgaat?”
Met het geven van een inkijkje in de ongemakkelijke werkelijkheid van echtscheiding bewijst Gillissen christelijk Nederland een dienst. Het brengt je als het goed is ook zelf weer bij de basis van liefhebben en vasthouden. Dat laatste had wel wat meer aandacht mogen krijgen. Het is niet te hopen dat de podcastserie mensen met een moeizame relatie juist het laatste zetje geeft om uit elkaar te gaan.
”Gebroken geloften” zal bij reformatorische christenen zeker vragen oproepen. Niet iedereen zal het kunnen waarderen dat Gillissen vrouwelijke predikanten interviewt, of kan zich vinden in de luchtige toon die wordt aangeslagen als het gaat om het vinden van een nieuwe partner. Maar in het zorgen voor meer begrip zijn de makers zeker geslaagd.