Kinderstemmen vullen het koor van de kerk. Er is op deze doordeweekse dag een lunchconcert van de Portsmouth Grammar School. Ouderejaars spelen viool, klarinet, piano of trompet, jongerejaars luisteren. Prachtige muziek, keurige schooluniformen.

De Portsmouth Cathedral –bijnaam: de kathedraal van de zee– is gebouwd rond 1185 en ligt op een steenworp afstand van zee. Bovenop de toren prijkt een schip. Het is een replica van een gouden bark die bijna 250 jaar dienstdeed als windvaan. In 1954 blies een storm hem van zijn sokkel. Nu schittert hij in een glazen kast in de kerk.

Marine

Het hele leven ademt de zee in Portsmouth; de stad komt daar ook graag voor uit. Portsmouth –aan de zuidkust van Engeland– ligt met de blik naar het water gekeerd. De Britse marine heeft er een grote basis, waar gloednieuwe en historische schepen naast elkaar liggen. Oorlog, vrede, bombardementen; Portsmouth maakte het allemaal mee.

Ook Portsmouth Cathedral, de anglicaanse kathedraal van Sint-Thomas, herbergt tal van herinneringen aan oorlog en zee. Het ingelijste vlagfragment, afkomstig van admiraal Nelsons Victory uit de slag bij Trafalgar, is zo’n herinnering. Het werd in 1806 meegedragen in de rouwprocessie bij de begrafenis van Engelands grootste zeeheld in St. Paul’s in Londen. Van recenter datum zijn de wandplaquette met daarop de namen van 110 bemanningsleden van schepen die in 1918 in de Baltische wateren sneuvelden, en glas-in-loodramen die aan D-Day (6 juni 1944) refereren.

Blitz

Een plaquette in de tuin van de kerk vermeldt dat op deze plek een huis stond met als adres 101 High Street. Bij de ”Blitz” (aanhoudende reeks Duitse bombardementen op Britse steden) van 10 januari 1941 zaten verschillende families in de kelder van het huis, maar dat redde hun levens niet, ze kwamen om bij het bombardement. Onder de doden was een baby van elf maanden.

Het zou achteraf gezien de zwaarste aanval worden op Portsmouth van de gehele Tweede Wereldoorlog. In de januarinacht van 1941 dropten 300 Duitse bommenwerpers 140 ton aan explosieven op de stad. Vooral de marinebasis en de omliggende woonwijken werden zwaar getroffen. De Blitz kostte aan 930 mensen het leven. Meer dan 6000 gebouwen werden vernietigd.

De toenmalige burgemeester van Portsmouth, sir Denis Daley, liet na het dramatische bombardement een boodschap uitgaan naar zijn bevolking. „We zijn gekneusd, maar we zijn niet ontmoedigd, en we zijn nog steeds even vastbesloten als altijd om zij aan zij te staan met andere steden die de ontploffing van de vijand hebben gevoeld, en we zullen, met hen, volharden met een niet-aflatende geest naar een beslissende overwinning.”

Schilden

Opvallend genoeg raakte de Portsmouth Cathedral nauwelijks beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Alleen een paar ramen en een deel van het dak moesten het ontgelden.

Het tweede D-Daygedenkraam, dat in 1984 werd ontworpen door Carl Edwards, werd gemaakt ter ere van het 40-jarig jubileum van D-Day en van degenen die dienden in Operatie Overlord. Het raam bevindt zich in het zuidelijke dwarsschip van het middeleeuwse deel van het gebouw. Op het raam staan de schilden van de geallieerde strijdkrachten, de Royal Air Force, de Royal Navy, het Britse leger en de D-Day and Normandy Fellowship.

Het werk werd door de Fellowship aan de kathedraal geschonken en werd onthuld door toenmalig koningin Elizabeth. Op het raam is een gebed van sir Francis Drake afgedrukt. Drake (1540-1596) was een Engelse kaper, viceadmiraal, ontdekkingsreiziger, zeeheld, politicus en de eerste Engelsman die de wereld rondvoer, in de jaren 1577 tot 1580.

Het gebed luidt:

„O HEER GOD wanneer/ Gij geeft aan uw dienaren om zich in te spannen voor een grote zaak/ Geef ons ook de kennis dat het niet het begin is/ maar het voortzetten van hetzelfde totdat/ het volledig is afgewerkt, dat de ware glorie oplevert.”

Nieuws in beeld

Lunchconcert van de Portsmouth Grammar School. beeld Riekelt Pasterkamp

D-Day-raam in Portsmouth. beeld Riekelt Pasterkamp

Een plaquette in de tuin van de kerk in Portsmouth vermeldt dat op deze plek een huis stond met als adres 101 High Street. beeld Riekelt Pasterkamp