Waarom wordt de inauguratie op 20 januari gehouden?

De Amerikaanse grondwet bepaalt dat de ambtstermijn van een zittende president afloopt op 20 januari om 12.00 uur. Dan treedt zijn opvolger aan. Tot en met 1933 was 4 maart de officiële datum. Dat was in 1792 vastgelegd in de wet. Probleem was dat de nieuwe president na zijn verkiezing in november vijf maanden moest wachten. Dat vond men te lang.

Vindt de inauguratie ook plaats als die datum op zondag valt?

Dan wordt de ceremonie op de eerstvolgende werkdag, dus op maandag, gehouden. De president legt op zondag dan wel de eed in besloten kring af. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 1957 toen Dwight D. Eisenhower zijn tweede termijn begon, in 1983 toen Reagans tweede termijn aanving en in 2013 bij aanvang van de tweede termijn van Obama.

Zondag bezoekt Trump een kerkdienst voor donoren die minimaal 100.000 dollar aan zijn campagne hebben gegeven

Wie organiseert de plechtigheid?

Tot eind 19e eeuw was dat de verantwoordelijkheid van de Senaat. Sinds 1901 is de organisatie in handen van een comité bestaande uit leden van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Dat regelt niet alleen het programma voor de officiële inauguratie, maar ook voor de festiviteiten daarvoor en daarna.

Tevens bepaalt dit comité het thema. Dit jaar is dat ”Onze blijvende democratie: een constitutionele belofte”. Volgens de organisatoren is dit „een erkenning van de toewijding van de Founding Fathers aan toekomstige generaties Amerikanen om de continuïteit en stabiliteit van ons democratische regeringssysteem te behouden”.

Welke activiteiten gaan er aan de officiële dag vooraf?

Zaterdag wonen Donald en Melania Trump een receptie en een vuurwerkshow bij. Aankomend vicepresident JD Vance houdt een receptie voor nieuwe kabinetsleden.

Zondag legt Trump een krans op Arlington National Cemetery en gaat hij naar een rally in Capital One Arena in het centrum van Washington D.C. Volgens nieuwssite Axios wordt zondag ook een kerkdienst gehouden rond het thema ”One America, One Light”. Maar die dienst is niet opgenomen in het programma van het comité. Voor deze dienst zouden donoren die minimaal 100.000 dollar aan Trump hebben gegeven zijn uitgenodigd.

Is dat de enige kerkdienst?

Maandag begint met een bezoek aan een kerkdienst. Trump en zijn vrouw nemen deel aan de inauguratiedienst in de St. John’s Episcopal Church in het centrum van Washington, en aan een gebedsdienst in de Washington National Cathedral. De diensten zijn dit jaar korter dan voorgaande keren. Zo wordt er geen preek gehouden. Bij de vorige inauguratie van Trump gebeurde dat wel. Toen preekte de baptistenpredikant dr. Robert Jeffress uit Dallas over het thema ”Als God een leider kiest”.

De traditie om een kerkdienst bij de inauguratie te houden is begonnen in 1933, toen Franklin D. Roosevelt werd beëdigd. Hij vond dat nodig vanwege de moeilijke tijden van de Grote Depressie. Sindsdien is de kerkdienst bij de inauguratie praktijk geworden, hoewel die niet officieel verplicht is.

Het tijdstip waarop deze dienst wordt gehouden varieert. De dienst die Roosevelt in 1941 bijwoonde, begon om half elf; Bill Clinton ging in 1993 al om acht uur naar de kerk.

Begint daarna direct de ceremonie?

Sinds 1877 is het gebruik dat de aankomend president en zijn vrouw eerst een bezoek brengen aan de vertrekkende president. Trump deed dat in 2021 niet. Volgens de media gaat Melania Trump dit jaar alleen theedrinken bij de Bidens.

Wie zijn bij de inauguratie aanwezig?

Gebruikelijk is dat alle nog levende presidenten met hun echtgenoten de plechtigheid bijwonen, al liet Trump in 2021 verstek gaan. Dit jaar is Michelle Obama er niet bij. De grote techbazen zullen ook goed vertegenwoordigd zijn. Verder is er een aantal speciale gasten, onder wie de Nederlander Boudewijn Haase, die directeur is van een bedrijf in Grand Rapids waar Trump afgelopen zomer een rally hield.

Het is niet gebruikelijk dat buitenlandse regeringsleiders aanwezig zijn. Zij laten zich doorgaans vertegenwoordigen door hun ambassadeurs. Toch heeft Trump verschillende regeringsleiders uitgenodigd, zoals de Chinese president Xi (die niet komt), de Braziliaanse oud-president Bolsonaro (die van de rechter zijn land niet uit mag), de Italiaanse premier Meloni en haar Hongaarse collega Orbán (die beiden nog geen besluit genomen hebben).

Tegenover wie leggen Trump en Vance de eed af?

JD Vance zal dat maandag kort voor twaalf uur doen. Dat tijdstip is bewust gekozen voor het geval de president door ziekte of ongeval plotseling niet in staat is de eed af te leggen. Zo wordt voorkomen dat er een machtsvacuüm ontstaat. Pas sinds 1981 legt de vicepresident zijn eed af tijdens de officiële presidentiële inauguratie. Daarvoor gebeurde dat in kleine kring.

Vance zweert trouw aan de grondwet tegenover opperrechter Brett Kavanaugh, die hij nog kent uit de tijd dat ze samen aan Yale studeerden.

„We hebben de fout uitgesproken eed toen niet overgedaan, want er was nog geen radio” - Opperrechter William Howard Taft (1857-1930)

De nieuwe president legt altijd de eed af tegenover de voorzitter van het Amerikaanse hooggerechtshof, John Robert.

Hoe luidt de tekst van de eed?

„Ik zweer plechtig dat ik het ambt van president van de Verenigde Staten naar behoren zal uitvoeren, en naar mijn beste vermogen de grondwet van de Verenigde Staten zal bewaren, beschermen en verdedigen.” Deze tekst is nauwkeurig omschreven in de Amerikaanse grondwet, hetgeen niet zo is voor de eed die de vicepresident uitspreekt. Die tekst staat in een gewone wet.

Van deze tekst mag niet worden afgeweken, behalve dat een president het woord „zweren” kan vervangen door „beloven”. De bekende woorden „So help me God” zijn opvallender wijze niet voorgeschreven voor de presidentiële eed, terwijl dat wel het geval is bij de eed voor rechters en officieren.

Toch werden deze woorden al gebruikt door de eerste president, George Washington, en na hem door bijna alle presidenten. Er is discussie of Abraham Lincoln ze uitsprak bij zijn eerste inauguratie in 1861. Bij zijn tweede, in 1865, heeft hij dat zeker gedaan. President Herbert Hoover zou op de vraag van de opperrechter of hij zijn eed bevestigde uitsluitend met „ja” hebben geantwoord.

Belangrijk is dat de eed precies wordt uitgesproken. In 2009 ging dat mis. Opperrechter Roberts hakkelde zich door de tekst heen en Obama, vertwijfeld omdat hij de tekst precies kende, volgde toch de woorden die Roberts hem voorsprak. Voor de zekerheid legde Obama later de eed nog een keer af in het Witte Huis.

Obama legde de eed af met de hand op de Bijbel van Abraham Lincoln, de president die de slavernij afschafte

Dat was overigens niet de eerste keer dat het fout ging. Ook bij eerdere inauguraties week men soms af van de officiële tekst. Maar dat leidde niet tot een herhaling, zoals bij Obama. Opperrechter William Howard Taft, die zelf eerder president was geweest, zei jaren later over de fout die hij maakte bij de beëdiging van president Hoover: „We hebben de eed toen niet overgedaan, want er was nog geen radio.”

De nieuwe president legt de eed af met de hand op de Bijbel. Is dat officieel voorgeschreven?

Nee, zeker niet. George Washington begon ermee en bovendien kuste hij de Bijbel na het afleggen van de eed. De meeste latere presidenten hebben de eed eveneens afgelegd met de hand op de Bijbel. Maar er zijn ook uitzonderingen. De presidenten Jefferson en Coolidge gebruikten geen Bijbel of boek. Ook Theodore Roosevelt deed dat in 1901 niet. President John Quincy Adams zwoer op een wetboek in de veronderstelling dat het een editie van de grondwet was. Lyndon B. Johnson werd direct na de moord op Kennedy beëdigd met zijn hand op een rooms-katholiek missaal. Verschillende presidenten, zoals George W. Bush, Obama en Trump, kozen ervoor twee Bijbels te gebruiken.

Meestal leggen de presidenten hun hand op een familiebijbel. Maar Obama deed dat op de Bijbel van Abraham Lincoln, de president die de slavernij afschafte.

Wie zijn dit jaar gevraagd te bidden?

Het gebed voorafgaand aan de beëdiging doen de rooms-katholieke aartsbisschop van New York, kardinaal Timothy Dolan en de evangelicale prediker Franklin Graham. Dolan (die niet op Trump heeft gestemd) zegt de uitnodiging te hebben aanvaard omdat hij ziet dat Trump groeit in het geloof.

De keus van Trump voor Graham wordt hem zeer kwalijk genomen door de lhbti-gemeenschap in de VS. Bekend is dat Graham een uitgesproken tegenstander is van het progressieve genderbeleid van Biden.

Na de eed zal een viertal religieuze leiders een zegen uitspreken. Het gaat om rabbi Ari Berman, imam Husham al-Husainy, de rooms-katholieke priester Frank Mann en de zwarte predikant Lorenzo Sewell. Zowel de keus van de imam als van de predikant is opvallend. Van de islamitische voorganger is bekend dat hij categorisch weigert om Hezbollah een terroristische organisatie te noemen. En ds. Sewell heeft een crimineel verleden als drugshandelaar. In 1999 bekeerde hij zich daarvan en sindsdien preekt hij.

Wat gebeurt er daarna?

Eerst houdt Trump een toespraak. Dan wordt afscheid genomen van president Joe Biden en vicepresident Kamala Harris. Die vertrekken naar huis. Daarna gaat de president naar het Witte Huis. In de Oval Office wacht een persoonlijke brief van Biden met enkele raadgevingen en dan tekent Trump zijn eerste decreten. De hele dag zijn er verder nog festiviteiten. Traditioneel wordt het afgesloten met de nationale gebedsdienst op dinsdagmorgen.