Woordenboek met Bijbelse uitdrukkingen en tale Kanaäns om predikanten te ondersteunen
Predikanten en evangelisten hebben aan een gewoon woordenboek niet genoeg als ze een lezing in het Engels willen houden, ontdekte Hetty van Esch-van Haaren. Daarom schreef ze een Bijbels woordenboek.
Hoe kwam u op het idee om dit boek te maken?
„Voor de Gereformeerde Gemeenten geef ik regelmatig Engelse les aan predikanten, deputaatschappen en aankomende evangelisten. Daarbij kom ik predikanten tegen die een preek of lezing in het Engels willen houden, maar er met de vertaling niet uitkomen. Ze beheersen het Engels vaak wel voldoende om de boodschap over te dragen, maar twijfelen of hun woordkeus ook de nuances dekt die ze willen overbrengen. Voor uitdrukkingen als „God kan van Zijn beloften niet af” is het bijvoorbeeld lastig om een Engelse variant te vinden. Ik geef daar de vertaling „God cannot relinquish His promise” voor.
Ook spreek ik regelmatig evangelisten die de Bijbelse boodschap in eenvoudige taal willen overzetten. Zij lopen eveneens tegen allerlei vertaalproblemen aan.
Als je voor de vertaling van theologische termen en Bijbelse uitdrukkingen een doorsnee woordenboek pakt, vind je woorden die je op de preekstoel niet goed kunt gebruiken. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij het vertalen van het woord „slang” in Genesis. Een regulier woordenboek of online vertaaltool geeft daarvoor als eerste vertaalkeuze „snake”, terwijl „serpent” de lading veel beter dekt.
Omdat een woordenboek met kerkelijk jargon en Bijbelse uitdrukkingen nog niet voorhanden was, heb ik dat opgesteld.”
Hoe bepaalde u welke woorden en uitdrukkingen een plek in de lijst moesten krijgen?
„De samenstelling is ontstaan vanuit jarenlange ervaring met kerkelijk Engels, door het lezen en vertalen van theologische werken. Zo vertaalde ik zelf de catechismusverklaring van mijn vader, ds. Van Haaren, die predikant was in de Gereformeerde Gemeenten, in het Engels. Tijdens zo’n proces kom je vanzelf allerlei uitdrukkingen en woorden tegen waar moeilijk een Engelse variant voor te vinden is.
Uit al die ervaringen is de verzameling woorden en uitdrukkingen uiteindelijk ontstaan. Om zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de gebruiken van meerdere Engelstalige landen zijn er verschillende meelezers bij betrokken geweest.”
Naast Bijbelse uitdrukkingen bevat het boek ook vertalingen voor bevindelijke uitspraken, de tale Kanaäns. Bent u ook uitdrukkingen tegengekomen waarvoor het niet lukte om een vertaling te vinden?
„Nee, voor alle uitdrukkingen die ik mee wilde nemen, kon ik wel een vertaling opstellen. Maar de lijst is vanzelf niet uitputtend.
Een voorbeeld van een bevindelijke uitdrukking die in het boek is opgenomen, is „geen gemeenschap met de zonde”. Daarvoor geef ik „no fellowship with sin” als vertaling. Of „God still desires to have dealings with us”, waar „God wil nog met ons te doen hebben” de vertaling van is.”
Het woordenboek geeft ook vertalingen uit het Engels naar het Nederlands. Welk publiek hebt u daarmee voor ogen?
„Theologisch geïnteresseerden, bijvoorbeeld mensen die puriteinse of andere theologische werken willen lezen, maar daarbij veel onbekende woorden tegenkomen. Het is ook handig voor het beluisteren van Engelstalige preken en podcasts, of voor het vertalen van theologische werken en kerkdiensten voor buitenlanders.”
Zijn alle vertalingen van uw eigen hand?
„Nee, het woordenboek bevat onder andere ook enkele gebeden, zoals de zegenbede en het Onze Vader. Ook het votum en de Tien Geboden heb ik toegevoegd. Deze formuleringen zijn opgebouwd uit Bijbelteksten, dus de vertalingen daarvan geef ik uit de King James Version en de Statenvertaling.
__