Deze woorden sprak Wycliffevertaalconsulent dr. Paulus-Jan Kieviet donderdag in Maarsbergen op een symposium ter gelegenheid van het afscheid van Bram van Grootheest. Hij was ruim zestien jaar directeur van Wycliffe Nederland.

Kieviet typeerde de scheidende directeur in zijn anekdotisch-historisch overzicht ”Van Grootvorst tot Grootheest” als zo’n „vertaalbaas”, zonder wie een team van Bijbelvertalers niet kan. Al zijn er in het verleden voorbeelden van eenmansvertalingen, zoals de Lutherbijbel en de Vulgaat van Hieronymus, toch is Bijbelvertalen bij uitstek een groepsaangelegenheid; en bij zo’n team zijn de managers onmisbaar. Die zijn zo belangrijk dat beroemde Bijbelvertalingen niet naar de vertalers, maar naar de „vertaalbazen” zijn vernoemd, zoals de Statenvertaling en de Engelse King James Bijbel.

Taalgemeenschappen

Kirst Rievan, Bijbelvertaler in Zuid-Azië, betoogde in zijn lezing ”Bijbelvertaalwerk: Een actuele missie” dat de maatschappelijke orde in het Bijbelse Israël als model moet dienen voor Bijbelvertaalorganisaties. Het gaat om een balans van de drie functies priester, koning en profeet. Het priesterlijke aspect zorgt voor het „geestelijke ritme” vanuit de verbinding met God. Het koninklijke staat voor goed management en regulering. Behalve deze twee kan een christelijke organisatie niet zonder de kritische profetische tegenstem.

Rievan zag dat in het „Van Grootheesttijdperk” Wycliffe Nederland was ontwikkeld van een „staf-georiënteerde naar een programma-georiënteerde organisatie”. Aanvankelijk was Wycliffe meer gericht op het ondersteunen van eigen veldwerkers, tegenwoordig worden de activiteiten steeds meer bepaald door het oor te luisteren te leggen bij de „taalgemeenschappen”, en de wensen van lokale kerken. In de afgelopen zestien jaar ontwikkelde Wycliffe Nederland zich van trendvolger tot trendsetter en kreeg zo internationaal hoog aanzien.

Dat Wycliffe Nederland niet alleen nationaal is van karakter blijkt ook uit de aanstelling van twee directeuren: Marinus Lamper voor de organisatie in Nederland en Anke Plange voor de internationale partnerschappen. Volgens Rievan ontkomt Wycliffe niet aan de toenemende complexiteit en schaalvergroting met de daarbij behorende netwerken.

Net als in de maatschappij kunnen ook te grote christelijke organisaties tegenbewegingen oproepen,  waarschuwde Rievan. „Wees alert als er sprake is van veel geld. Komen er uit de miljoenen die internationaal worden gedoneerd ook evenredig veel vertaalde Bijbelverzen voort? Kunnen organisaties misschien ook te complex worden, met te veel bestedingen in projectmanagement?”

„Komen er uit de miljoenen die internationaal worden gedoneerd ook evenredig veel vertaalde Bijbelverzen voort?” - Kirst Rievan, Bijbelvertaler in Zuid-Azië

Gast

Berdine van den Toren-Lekkerkerker , directeur van de Nederlandse Zendingsraad (NZR), wilde in haar bijdrage niet zozeer de organisatorische, maar vooral de theologische kant van het Bijbelvertaalwerk belichten. „De Bijbel is weliswaar een oud boek, maar daarom niet statisch. Omdat de levende God een relatie wil, spreekt de Bijbel altijd de taal van het hart.”

„Omdat de levende God een relatie wil, spreekt de Bijbel altijd de taal van het hart” - Berdine van den Toren-Lekkerkerker, directeur Nederlandse Zendingsraad

Volgens de zendingstheologe gaat het bij de verbreiding van het Evangelie niet om „financiële transacties”, maar om het binnenkomen als „gast”. Dat is een kwetsbare positie in een wereld met alleen maar winnaars en verliezers.

De NZR-directeur verwees naar het Wereld Sociaal Forum 2003, dat als slogan had: ”Another world is possible” (Een andere wereld is mogelijk). Dit was duidelijk gericht tegen het adagium van de toenmalige Britse regeringsleider Thatcher, ”There is no alternative”.

Van den Toren waarschuwde christelijke organisaties tegen het maakbaarheidsdenken. „Het Koninkrijk Gods is nabij. Dat Koninkrijk is ongrijpbaar en oncontroleerbaar. Je kunt erin participeren, het is een kwestie van levenshouding en draait niet om de cijfers en het najagen van projectdoelen”, waarschuwde zij. „Laat geld en daaraan gekoppeld machtsdenken niet heersend zijn. Gods economie is anders. Daar geldt de formule: geven en delen is vermenigvuldigen. Christelijke organisaties moeten hiervan doordrongen zijn. Dat betekent dat Wycliffe Bijbelvertalers naar de partners luisteren en onderlinge afhankelijkheid beoefenen.”

Door velen

In zijn dankwoord memoreerde Bram van Grootheest dat de dankbaarheid aan God voor het symposium en het vele vertaalwerk dat al die jaren door velen was verricht, met de focus op de komst van Gods Koninkrijk, centraal stond.

Lees ook

Bram van Grootheest van Wycliffe Bijbelvertalers: Reformatorische achterban steeds zendingsbewuster

Nieuws in beeld

Scheidend Wycliffedirecteur Bram van Grootheest spreekt een dankwoord uit. beeld Gerrit van Dijk

Op de voorgrond Bram van Grootheest. beeld Gerrit van Dijk

Anke Plange, hoofd internationale programma's & partners. beeld Gerrit van Dijk

Achter het spreekgestoelte Anke Plange. beeld Gerrit van Dijk