Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) –belangenbehartiger van bedrijven die wegen aanleggen en onderhouden– waarschuwde dinsdag voor problemen op zestien knelpunten op de rijkswegen. De aanpak daarvan ligt stil vanwege de stikstofproblematiek. Vooral verbetering van het knooppunt Hoevelaken had de filedruk op verschillende knelpunten fors kunnen verminderen, stelt het EIB.

Spoorbeheerder ProRail gaf maandag het signaal af dat de overlast door werk aan het spoor de komende vijf jaar fors toeneemt. Dat is te wijten aan een combinatie van een noodzakelijk onderhoud en personeelstekorten. „In heel Nederland, zowel in de Randstad als in de regio, zullen we dit effect gaan zien”, zei topman John Voppen.

Het wegverkeer loopt in de periode 2024 tot en met 2030 tegen 14,5 miljoen uren vertraging aan, heeft het EIB berekend. Meerdere projecten voor de aanleg of uitbreiding van rijkswegen zijn vanwege stikstof stilgelegd of vertraagd. Als de zestien knelpunten niet worden aangepakt, zal het dichtslibben van de wegen verdubbelen.

Volgens het EIB kan niet al het geld dat was vrijgemaakt voor deze projecten worden doorgeschoven naar andere projecten, zoals onderhoud. Per saldo voorziet het instituut voor bedrijven uit de infrasector in de genoemde periode een productieverlies van 1,2 miljard euro. Daarvan heeft 800 miljoen euro betrekking op aanleg en uitbreiding van rijkswegen. Ook bij weginvesteringen door provincies en gemeenten en voor vervangings- en renovatieprojecten van het Rijk lopen de verliezen door stikstof in de honderden miljoenen euro’s.

Vervanging

Volgens ProRail is veel spoor in Nederland aan vervanging toe omdat een groot deel van het net kort na de Tweede Wereldoorlog is aangelegd. Dat is bijna tachtig jaar geleden, terwijl spoorwegen volgens de beheerder normaliter zo’n veertig jaar meegaan.

De Nederlandse Spoorwegen (NS), de grootste gebruiker van het spoornet, vinden de hinder die treinreizigers de komende jaren ondervinden „vervelend” maar noemen de werkzaamheden „cruciaal” om Nederland bereikbaar te houden. „Werkzaamheden op het spoor betekenen automatisch hinder voor reizigers. Dat is het dilemma waar we voor staan, want die werkzaamheden zijn wel hard nodig”, aldus een woordvoerder.

Op de lange termijn verwachten de NS bovendien meer reizigers en daarvoor moet het spoor ook klaargemaakt worden.

De gemeente Amersfoort vraagt ProRail om duidelijk te communiceren over de hinder door werkzaamheden komende zomervakantie. Dan rijden zeven weken lang van en naar Amersfoort nauwelijks treinen, liet ProRail maandag weten. Het werk start 4 juli en duurt tot 18 augustus. Gedurende drie weken rijden er zelfs helemaal geen treinen. Vier weken lang kan er niet gereisd worden tussen Amersfoort en Amsterdam en vijf weken lang liggen de verbindingen met Utrecht eruit.

Streng toezicht

Reizigersvereniging Rover klaagde dinsdag haar nood tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. De belangenclub vindt dat de NS en ProRail onder streng toezicht moeten worden geplaatst, totdat de prestaties verbeteren. Ook moeten de NS structureel 120 miljoen euro per jaar krijgen om te voorkomen dat de trein onbetaalbaar en nog onbetrouwbaarder wordt voor reizigers, vindt Rover. Volgens de organisatie houden de NS en ProRail zich niet aan het vervoerscontract, waarin is opgenomen dat treinen op tijd moeten rijden en er zo min mogelijk verstoringen zijn.