Consumenten laten zich nauwelijks beïnvloeden door voedselkeuzelogo’s, stelt voedingskundige dr. Stephan Peters. Hij heeft daarom grote twijfels bij het nut van de Nutri-Score. Maar niet iedereen deelt zijn visie.
Peters is manager voeding, gezondheid en duurzaamheid bij de Nederlandse Zuivel Organisatie en hoofdredacteur van het Voeding Magazine. In dat tijdschrift schreef hij in 2021 een artikel waarin hij stelde dat er geen bewijs is dat de Nutri-Score leidt tot een gezonder gevuld boodschappenkarretje.
Twee jaar later staat hij nog steeds vierkant achter die conclusie, zegt hij desgevraagd. „Er zijn bij elkaar vier of vijf studies gedaan naar het effect van de Nutri-Score op het aankoopgedrag van consumenten in de supermarkt. Die laten een wisselend beeld zien. Het effect varieert van neutraal tot gunstig.”
Onlangs heeft Peters samen met toxicoloog prof. dr. Hans Verhagen een overzichtsartikel ingediend bij een wetenschappelijk tijdschrift. Daarin heeft het tweetal alle studies over de Nutri-Score, zo’n 160 in totaal, geanalyseerd. De meeste studies zijn in een onrealistische setting gedaan, zoals een onlinesupermarkt, en slechts enkele in een fysieke supermarkt. „Hoe realistischer het onderzoek, hoe kleiner het effect”, vat hij samen. „In een echte supermarkt is het effect minimaal.”
Eén grote, realistische studie liet wel 2,5 procent verbetering zien. Bij dit onderzoek, uitgevoerd in veertig supermarkten in Frankrijk, werden vier voedselkeuzelogo’s vergeleken, die op vier verschillende productgroepen prijkten. Het effect in de supermarkt bleek zeventien keer kleiner te zijn dan in een gecontroleerde laboratoriumsituatie. „Die paar procent effect is het maximaal haalbare”, zegt Peters. „Want in deze studie kregen consumenten bij het binnengaan van de supermarkt uitleg over het logo. Dat gebeurt onder normale omstandigheden niet.”
Volgens Peters is het ideale onderzoek nog niet uitgevoerd. „Het liefst zou je de kassabonnetjes in een supermarkt waarbij alle producten een logo dragen, willen vergelijken met de bonnetjes in een supermarkt zonder een keurmerk. Maar zo’n onderzoek bestaat niet.”
Prof. dr. Joline Beulens, epidemioloog aan het Amsterdam UMC en betrokken bij de totstandkoming van de Nutri-Score, is niet verbaasd dat het keurmerk een beperkte invloed heeft. „Een groot effect verwachten we niet. De suikertaks is een krachtiger middel en beïnvloedt de aankoop van frisdrank met 5 tot 10 procent.”
Beulens durft niet te zeggen hoe groot het effect van de Nutri-Score precies is, maar vindt de 2,5 procent die uit de Franse studie naar voren komt een realistisch percentage. „Als het keurmerk inderdaad zorgt voor 2,5 procent gezondere aankopen in de hele Nederlandse bevolking, vind ik dat niet slecht.”
De Nutri-Score is onderdeel van een totaalpakket dat overgewicht en chronische aandoeningen moet terugdringen, zegt de hoogleraar. „Meerdere maatregelen zijn nodig om een duidelijke verbetering aan te brengen. Alleen het voedsellogo is ontoereikend.”
Het Voedingscentrum staat er hetzelfde in. „De Nutri-Score is geen wondermiddel, maar we juichen elke stap om overgewicht terug te dringen toe”, zegt woordvoerster Anne Lutgerink. „Stel dat het label daar met een paar procent aan bijdraagt, dan is dat al een stap in de goede richting.”
