Cultuur & boeken

Kinderbijbel ”De Heere regeert 2” (D.J. van Keulen): Verhalen met een toepassing, van een pastorale verteller

Lange of korte verhalen? Laagdrempelige taal of iets meer verheven? Met of zonder een korte toepassing?

Christine Stam-van Gent

Illustratie uit kinderbijbel "De Heere regeert" (deel 2). beeld H. van den Brink

Kinderbijbels zijn er in vele kleuren, smaken en formaten. Maar eentje waarin Mozes gewoon „sorry” zegt én waarin volop geestelijke lessen doorgegeven worden – díé bestond waarschijnlijk nog niet.

Het tweede deel van de kinderbijbel ”De Heere regeert” is zo’n Bijbel. Opnieuw schreef voorganger en pastoraal werker D.J. van Keulen hiervoor de teksten, terwijl H. van den Brink, die in zijn vrije tijd graag tekent en schildert, er duidelijke platen bij maakte. Doordat de schrijver weinig beeldspraak gebruikt en de illustrator precies aansluit bij wat in de tekst verteld wordt, zijn de verhalen heel geschikt voor kinderen met autisme. Die insteek was vorig jaar ook de reden voor de start van de serie.

Deel 2 behandelt in veertig korte hoofdstukken de veertigjarige woestijnreis van het volk Israël, onder leiding van Mozes. Waardevol is dat niet alleen de bekende momenten uit deze reis –de doortocht door de Jordaan, het gouden kalf, de koperen slang– aandacht krijgen. Ook worden er uitstapjes gemaakt naar minder bekende Bijbelgedeelten uit Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium.

Zo zijn er bijvoorbeeld vertellingen over het sabbats- en het jubeljaar, over de tienden, over de vrijsteden en over de arend uit het lied van Mozes (Deuteronomium 32:11 en 12).

Een heel hoofdstuk vullen met zo’n thema vraagt wel om enige vrijheid in het schrijven, die de schrijver dan ook neemt. Hij laat Mozes samen met de Israëlieten naar een klein stipje aan de hemel turen (een arend), waarna Mozes hen een hoofdstuk lang onderwijst over wat deze arend zoal doet en wat daarvan de les is voor henzelf. Die onbekommerde toepassingen zijn voor een moderne kinderbijbel redelijk uniek.

Van Keulen laat allerlei mensen figureren in de verhalen die iets denken of zeggen, of die drager zijn van een boodschap. „Een kleine jongen stoot zijn bange moeder aan (wanneer ze voor de Rode Zee staan, CS). „Mama, we kunnen toch tot de Heere roepen? Dat hebben papa en u mij toch geleerd? Hij kan alles! U hebt weleens tegen mij gezegd: als de nood op het hoogst is, is de redding nabij.”

Een andere jongen zegt, nadat een nieuwe profeet in plaats van Mozes het woord heeft genomen (Deut. 13:1-5): „De preek maakte me erg verdrietig. Ik heb niet gehoord dat Gods wet ons leert dat we de dood verdienen. Ook vertelde de profeet niet hoe de Heere de zonden vergeeft. Ik moet weten dat het goed is tussen de Heere en mij. Ik heb Gods verbond overtreden. Dus dat ik besneden ben en daarmee tot Gods bondsvolk hoor, maakt mij alleen maar schuldiger.” En wanneer Jozua leider is geworden van het volk in plaats van Mozes, begint iemand te zingen: „Want deze God is onze God, Hij is ons Deel, ons zalig lot (…) Iedereen zingt mee. Sommigen zachtjes, anderen hardop. Zing jij ook mee?”

Zou een (autistisch) kind zich hierbij trouwens niet afvragen hoe het kan dat de Israëlieten al psalmen uit 1773 kenden?

Pastorale verteller

In zijn voorwoord schrijft ds. M van Kooten dat de stijl van deze kinderbijbel hem doet denken aan de samenspraken van Bart en Kees (van wijlen ds. G. van Reenen), „maar nu op een wijze die past bij de doelgroep”.

Dit is een treffende vergelijking. En zoals niet iedereen de stijl van deze samenspraken waarderen kan (zonder het met de inhoud oneens te hoeven zijn), zo zal een kinderbijbel als deze de een wel aanspreken en de ander niet.

In veel op dit moment nieuw verkrijgbare kinderbijbels worden de Bijbelverhalen zo neutraal mogelijk verteld. De schrijvers blijven ver weg van theologische toepassingen. Wie verlangt naar een kinderbijbel waarin dit juist wel weer volop gebeurt, zal zijn hart ophalen aan deze nieuwe serie.

Daarbij moet gezegd worden dat Van Keulen een aanstekelijke, pastorale verteller is en dat in zijn toepassingen doorgaans een helder Evangelie klinkt: „God wil dat jij tevreden bent met dit Offer, anders is Hij niet tevreden met jou. Alleen om Jezus’ wil vergeeft Hij al je zonden en wil Hij in jouw hart wonen.”