In het onderwijs stonden vorig jaar ruim 41.000 vacatures open. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ziet het er niet naar uit dat het aantal vacatures gaat dalen. Het onderwijs staat dus voor een grote uitdaging.
Wat staat onderwijsbestuurders en politici te doen? Het eerste punt dat beleidsmakers onder ogen moet zien, zijn de uitvallers in de eerste jaren dat leerkrachten voor de klas staan. In het voortgezet onderwijs houdt 8 procent van de nieuwe onderwijsgevenden het na een jaar voor gezien, na drie jaar ligt dat percentage op 15 procent. Volgens deskundigen krijgen beginnende leraren te vaak onvoldoende begeleiding. Daardoor haken ze sneller af. Op dit punt kunnen veel scholen nog meters maken.
De belangrijkste redenen om de stoppen liggen op het persoonlijke vlak of hebben te maken met gezondheid. Andere redenen zijn stress, minder goede relaties met collega’s en leidinggevenden. Ook het gebrek aan doorgroeimogelijkheden noemen de ex-leerkrachten als redenen om stoppen. Hier ligt een grote taak voor leidinggevenden op scholen: zij moeten zorgen voor een aantrekkelijk werkklimaat.
Nu heeft de overheid in het verleden al het een en ander gedaan om het leraarschap aantrekkelijker te maken. Oud-minister Wiersma sloot een akkoord met de onderwijsorganisaties over een structurele investering van 1,5 miljard voor extra ondersteunend personeel. Ook stijgen de salarissen voor de onderwijsgevenden. Ook de mogelijkheden voor zij-instromers zijn soepeler gemaakt.
Maar wat misschien wel het belangrijkste is: er moet vertrouwen zijn in de onderwijsprofessional in plaats van steeds meer controle door de overheid. Het ministerie van Onderwijs kiepert steeds vaker problemen over de schutting bij scholen en schrijft steeds nauwkeuriger voor hoe scholen moeten handelen. Dat klinkt jongeren die voor de keus staan welk beroep ze moeten gaan kiezen, niet aantrekkelijk in de oren.
Maar het volstaat daarbij niet om alleen te kijken naar de politiek. Er ligt ook een taak voor de onderwijsgevenden. Als een leerkracht betrokken en enthousiast zijn werk doet, kan dat voor jongeren ook een reden zijn om te kiezen voor een baan in het onderwijs. Hoeveel leerkrachten hebben niet voor het onderwijs gekozen omdat ze in hun jonge jaren een leerkracht hadden die een voorbeeld was?
Maar ook ouders zouden het gesprek met hun kinderen aan kunnen gaan. Moet het in het leven alleen maar gaan om carrière en geld verdienen? Is dienstbaar zijn aan de mensen om ons heen en aan jongeren, niet veel mooier?
Juist deze weken staan veel jongeren voor de keus welk profiel en welke opleiding ze in het komende schooljaar gaan kiezen. De kerstvakantie is in meerdere opzichten een periode van bezinning hoe we in het leven staan. Daar kan beroepskeuze ook een deel van uitmaken. De opvoeding van de komende generatie is de belangrijkste taak van de huidige generatie.
