Sinds de aanval van Hamas op 7 oktober signaleert Brussel „een alarmerende toename” van haatzaaien en haatmisdrijven tegen joden en moslims, zei Eurocommissaris Margaritas Schinas (Migratie) woensdag.

Onder haatzaaien verstaat de EU onder meer beledigen, bedreigen, verspreiden van nepnieuws en geweldpleging. De grondwet van de Europese Unie stelt dat „eerbiediging van de mensenrechten – waaronder de rechten van minderheden” onder de Europese waarden vallen. „De situatie nu is daarmee onverenigbaar”, klinkt het in Brussel.

Om haatzaaien tegen te gaan, trekt de Commissie extra geld uit voor handhaving, bijvoorbeeld rond kerken en synagogen. De Commissie werkt aan een gedragscode voor onlineplatforms en wil ook het onlinetoezicht verhogen. De EU-landen en het Europees Parlement moeten nog met de maatregelen instemmen.

Geaardheid

Om haatzaaien tegen te gaan, roept de Commissie lidstaten op uitingen van haat en haatmisdrijven op de lijst van Europese misdrijven plaatsen. In een bijzin maakt de Commissietekst duidelijk dat het niet alleen gaat om haat tegen joden en moslims. De lidstaten worden ook opgeroepen „het denigreren van personen op basis van etniciteit, religie, gender of seksuele geaardheid” als haatzaaiend te kwalificeren.

In december 2021 stelde de Commissie al voor de lijst van EU-misdrijven uit te breiden tot alle vormen van haatmisdrijven „op basis van etniciteit, religie, gender en seksuele geaardheid”. Dit zou een plek krijgen in artikel 2 van de grondwet van de EU. Om het Handvest te veranderen, is unanieme steun van de lidstaten vereist. Maar enkele EU-landen in de Raad blijven het voorstel blokkeren.

En dus deed het Europees Parlement een hernieuwde oproep om haatzaaiende uitlatingen op basis van „gender en seksuele geaardheid” als Europees strafbaar feit te laten kwalificeren. Woensdag wordt over dat initiatief in Straatsburg gestemd.

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen heeft wijzigingsvoorstellen ingediend: „Met deze bepaling kan het uiten van een opvatting die ingaat tegen de liberale moraal straks als haatzaaien worden beschouwd en is daarmee strafbaar.” De SGP’er wijst op het proces van het Finse parlementslid Päivi Räsänen, die in november in hoger beroep werd vrijgesproken van smaad tegen homoseksuelen. Ruissen voorziet dat met het strafbaar stellen van haatzaaien op basis van gender en seksuele geaardheid christenen in de EU, bij het uiten van hun visie op het huwelijk als verbintenis tussen een man en een vrouw, strafbaar worden.