Alie Hoek-van Kooten reageerde op mijn bijdrage ”Ivf en de “kindermaakindustrie”” (RD 4-11). Zij deed dit mede omdat christelijke echtparen die wel kiezen voor ivf wellicht zelf niet snel durven te reageren.

Ik vraag mij af of ze zich realiseert dat ze een andere groep echtparen juist in de kou zet. Ik doel op kinderloze echtparen die –hoewel zij hun kinderloosheid ervaren als een groot verdriet– toch tot de conclusie kwamen dat zij onoverkomelijke gewetensbezwaren hebben tegen ivf. Haar vergelijking met het gebruik van airco’s en pijnstillers zal door hen misschien als onheus en pijnlijk ervaren worden, en mijns inziens terecht. Die vergelijking lijkt nergens op.

Behoefte

Meer in het algemeen ben ik van mening dat het bij het nadenken over ivf onjuist is om eenzijdig uit te gaan van de behoefte van echtparen met een kinderwens, hoezeer hun diepe verlangen ook te begrijpen is. Tijdens de Mars voor het Leven werd onlangs terecht op allerlei manieren benadrukt dat het gaat om het leven van moeder én kind. ”We Love Them Both”, was een veelgebruikte slogan. Moet dat niet evenzeer gelden bij ivf? Het is onderdeel van de gebruikelijke ivf-praktijk om meerdere embryo’s te laten ontstaan, in de hoop dat uiteindelijk één embryo het gaat redden. De rest zal veelal sterven.

Bezield mensje

In deze discussie staat of valt veel met het uitgangspunt dat een embryo gezien moet worden als een bezield mensje. Ik neem aan dat Hoek-van Kooten en ik het er hartelijk over eens zijn dat dit vanuit Bijbels perspectief de enige juiste manier is om ernaar te kijken. Maar dan is het toch gruwelijk dat het in onze maatschappij als ‘normaal’ beschouwd wordt dat meerdere mensen moeten sterven om één mens tot leven te brengen? En hoe normaal is het dat we miljoenen mensen ijskoud laten sterven in vriezers? Overigens, ook die vriezers zijn niet volstrekt veilig. Stephanie Gray Connors schat dat minimaal 5 procent van de embryo’s het proces van invriezen of ontdooien niet overleeft.

Ik was nogal verbaasd over de vergelijking met het gebruik van auto’s die Hoek-van Kooten maakt. Inderdaad, er vallen veel doden door verkeersongelukken en dat is verdrietig genoeg. Feit is echter dat autorijden gemiddeld genomen heel veilig is en daarom Bijbels verantwoord. In 2022 overleden in Nederland 737 mensen door verkeersongelukken. Daartegenover overleden er 6200 mensen door een val, meestal in of rond het huis. Autorijden is vooral gevaarlijk als er bijvoorbeeld roekeloos gereden wordt. En dat is nu precies waar wél tegen gewaarschuwd wordt in kerken, bijvoorbeeld bij de behandeling van het zesde gebod.

Maar in vergelijking met allerlei andere vormen van techniek is ivf extreem dodelijk. Gabriele Kuby stelt in ”The Abandoned Generation” dat er bij ivf gemiddeld twintig embryo’s nodig zijn om uiteindelijk één kind op de wereld te brengen. Wel, al zouden het er tien zijn, of vijf, of twee, dan is dat nog steeds ontzettend. Hebben we geen morele plicht om een stem te zijn voor deze stemmelozen? Gebeurt dit voldoende door de prolifebeweging in ons land? Gaat het ook over hén bij de jaarlijkse Mars voor het Leven?

Zaadverkoop

Hoek-van Kooten vindt dat ik mij teveel op de nadelen van ivf richt. Eerlijk gezegd, ik was verre van volledig. Ik had het bijvoorbeeld niet over het feit dat er vaak meerdere embryo’s worden ingebracht in de baarmoeder om de kans op een succesvolle zwangerschap te vergroten, waarbij het gebeurt dat sommigen later geaborteerd worden, als meerdere embryo’s zich gunstig ontwikkelen.

Ik ging bijvoorbeeld ook niet in op de ivf-kinderen die opgroeien in onnatuurlijke, on-Bijbelse gezinsstructuren met transgenders en/of homostellen. Ik had het ook niet over de miljoenen ivf-kinderen die tegenwoordig op zoek zijn naar hun identiteit, omdat ze niet weten wie hun biologische vader en/of moeder is. Ook ging ik voorbij aan de voorbeelden van mannen die honderden kinderen blijken te hebben verwekt door hun zaadcellen te verkopen.

Kortom, aan bezwaren en uitwassen geen gebrek. De vraag is of er ondanks dit alles Bijbels verantwoord gebruik van ivf mogelijk is. Ik meen uiteindelijk van niet. Hoezeer het ook te waarderen is dat er tegenwoordig vormen van ivf beschikbaar zijn voor echtparen die minder nadelig zijn (daarbij wordt slechts één eicel bevrucht en ontstaan er geen restembryo’s), toch denk ik dat christenen zich het beste verre kunnen houden van ivf. Ik zie hiervoor drie redenen.

Kraamkamer van de dood

Allereerst, met prof. W.H. Velema, ds. C. Sonnevelt, dr. M. Klaassen en anderen ben ik van mening dat met ivf een grens wordt overschreden die onze Schepper gesteld heeft. Gods wil is niet alleen kenbaar uit Zijn Woord maar ook uit de schepping. Het behaagde de Heere om de kinderzegen te schenken in de intieme, liefdevolle eenwording van man en vrouw. Dat gold niet alleen voor de zondeval, maar ook erna. We doen er goed aan om daar halt te houden.

Ten tweede, ook bij meer verantwoorde vormen van ivf lijkt sprake te zijn van een verhoogde kans op onder meer miskramen en dus sterfte.

Tot slot: „Hebt geen gemeenschap met de onvruchtbare werken der duisternis, maar bestraf ze ook veeleer” (Efeze 5:11). Er kunnen plaatsen, activiteiten, middelen, organisaties of situaties zijn waarbij er sprake is van zo’n overlopende maat van zondigheid dat christenen er goed aan doen om er vér bij vandaan te blijven. Denk aan de porno-industrie, de gokindustrie en de drugswereld.

Voor mij hoort wat ik aanduidde als de ”kindermaakindustrie” in hetzelfde rijtje thuis. Ivf is de cruciale reden waarom deze dodelijke industrie niet alleen heeft kunnen ontstaan, maar zich ook in een hoog tempo verder ontwikkelt, met alle uitwassen van dien. Bovendien, dezelfde ziekenhuizen die een meer verantwoorde vorm van ivf faciliteren, passen even gemakkelijk andere vormen toe en fungeren als kraamkamers van de dood. Mijn advies zou daarom zijn: blijf weg van ivf.

De auteur is ondernemer en op diverse manieren kerkelijk en maatschappelijk actief.