Het artikel van Laurens van der Tang (RD 4-11) over in vitro fertilisatie (ivf) en de ‘kindermaakindustrie’ schetst een angstaanjagende ontwikkeling en onderstreept terecht dat grote zorg en waakzaamheid geboden zijn. Toch roept zijn stellingname bij mij vragen op.
Omdat ik vele gesprekken heb gevoerd met echtparen bij wie ivf nog de enige mogelijkheid was om zwanger te worden en adviezen heb gegeven (als vertrouwensarts bij De Christelijke Zorgverzekeraar) reageer ik op dit artikel. Echtparen die het aangaat, zullen wellicht niet zo snel zèlf durven reageren. Er is in genoemd artikel nauwelijks aandacht voor het erg grote verdriet van kinderloosheid. Slechts één zin: „Het kan veel verdriet geven wanneer de kinderzegen in een huwelijk uitblijft.”
Negatieve kanten
Van der Tang noemt eigenlijk alleen de negatieve kanten van ivf die ik evengoed verwerp. Inderdaad wordt ivf in de ”wereld” vaak op een geheel verkeerde manier toegepast, als we bijvoorbeeld denken aan vrouwen die eicellen doneren of wanneer ‘overtollige’ embryo’s aan andere echtparen worden gegeven of zelfs worden vernietigd. Maar als je bij andere zaken enkel naar de negatieve kanten zou kijken, zou je heel veel dingen kunnen afschrijven.
Neem als voorbeeld het gebruik van de auto. Een aantal jaren geleden volgde ik een cursus traumatologie. Dat gaat over de gevolgen van bijvoorbeeld ernstige verkeersongelukken. De hoogleraar opende zijn college als volgt: „Waar haalt de mens eigenlijk de vrijmoedigheid vandaan om in een voorwerp (een auto) te gaan zitten dat vele malen sneller gaat dan zijn lichaam aankan. Ons lichaam is echt niet gebouwd op zulke hoge snelheden. En als er dan een ongeluk gebeurt, zie je de gevolgen ervan. Als een mens zich aan zijn eigen snelheid zou houden, zou je nauwelijks dodelijke gevolgen zien.” Elk jaar weer sterven er in de wereld ruim een miljoen mensen als gevolg van een verkeersongeval. Daarnaast zijn er velen die blijvend invalide worden. In 2022 kwamen er in Nederland 737 mensen om in het verkeer en dat ondanks de vele, vele verkeersmaatregelen. In 1972 was dat getal nog ruim 3000, bij een veel kleinere bevolking.
Maar daar hoor je in de kerken nauwelijks een discussie over, terwijl het om zoveel slachtoffers gaat. Zelfs grote behoudende kerken hebben rond het kerkgebouw vele parkeerplaatsen aangelegd.
De eigenlijke vraag van Van der Tang komt pas aan het einde van zijn artikel naar voren, als hij Gray Connors aanhaalt. Die stelt kort samengevat het volgende: „De Heere schiep de mens zo dat de bevruchting zou plaatsvinden als een daad Gods in de context van intieme gemeenschap en liefde tussen man en vrouw. Dat mag niet tot een vertechniseerd proces worden waar derden aan te pas komen.”
En inderdaad is het bijzonder dat er, juist als man en vrouw elkaar beminnen en seksuele omgang hebben, bevruchting kan plaatsvinden. We kunnen ons daar alleen maar over verwonderen.
Afgesloten weg
Maar helaas is op de goede schepping de zondeval gevolgd. Met als gevolg ziekten, aandoeningen en stoornissen. Die mogen worden gecorrigeerd. Als iemand een blindedarmontsteking heeft, mag er een operatie worden verricht waardoor deze persoon kan genezen. In de Bijbel staat dat een man in het zweet van zijn aanschijn moet werken. Maar als het erg warm is, mag hij zeker een ventilator of airco gebruiken. Een vrouw zal met smart kinderen baren, maar we mogen pijnstilling geven als het haar allemaal te veel wordt. We mogen gevolgen van de zondeval bestrijden als het maar is binnen Bijbelse kaders.
Waar kunnen we uit de Bijbel halen dat het verboden zou zijn een beroep te doen op medische techniek („vertechniseerd proces”) om de zaadcel bij de eicel te brengen als de normale weg is afgesloten? En waarom zou bevruchting met behulp van ivf minder een daad Gods zijn dan wanneer vanuit de natuurlijke samensmelting van zaad- en eicel een baby wordt geboren?
Als een echtpaar geen kinderen kan krijgen door een verstoorde medische situatie, omdat bijvoorbeeld de eileiders niet doorgankelijk zijn, zodat de zaadcel niet bij de eicel kan komen, mag er gebruik gemaakt worden van medische mogelijkheden als ivf om zo een zwangerschap te bewerkstelligen. Uiteraard binnen de eerder genoemde Bijbelse kaders.
Er zijn trouwens meer medische situaties van onvruchtbaarheid waarvoor niet eens ivf nodig is. Bijvoorbeeld omdat het slijm in de baarmoedermond erg stug is. De arts brengt dan het zaad van de eigen man door de baarmoedermond heen in de baarmoeder zelf (intra uteriene inseminatie). Een behandeling die vaak uitgevoerd wordt. Of als een jongeman een chemokuur moet ondergaan waardoor de zaadcelproductie voorgoed ophoudt. Er kan dan vooraf sperma worden ingevroren, zodat het (toekomstige) echtpaar dan later toch eigen kinderen kan krijgen. Zou dat dan ook niet mogen volgens Van der Tang en Connors?
Ondanks het feit dat ivf vaak verkeerd gebruikt wordt, mogen we echtparen die vanwege hun kinderwens op een christelijke manier de weg van ivf gaan naar mijn overtuiging daarvan niet weerhouden. Het misbruik mag het goede gebruik niet in de weg staan. Dankzij de heldere Bijbelse richtlijnen kan verantwoord gebruik van ivf worden aanvaard. En ook dan zullen echtparen hun kindje als uit Gods hand ontvangen.
De auteur is arts.
