”Biefstuk het slechtst voor klimaat, kip en vis minder milieubelastend”, kopte RTLnieuws op 10 maart 2020 op basis van de DierenwelzijnsCheck (opgezet door dierenrechtenorganisaties Dier & Recht en Varkens in Nood). Ook activistische clubs als Wakker Dier, Milieudefensie en Greenpeace leveren regelmatig zulke teksten. Je zou hun ongenuanceerde beweringen en misleidende opzet elke keer willen weerleggen, maar dat vergt te veel tijd. En het is ook niet nodig, omdat ieder weldenkend mens op voorhand inmiddels al weet dat de uitkomsten van dergelijke ‘onderzoeken’ gemanipuleerd zijn.

Zulke stellingen blijken doorgaans van het niveau van het academisch ‘onderzoek’ door Diederik Stapel en Roos Vonk (bekend voorvechtster van dierenrechten) uit 2011. Dat ‘toonde aan’ dat vleeseters hufteriger zijn dan mensen die geen vlees eten. Toen er ophef ontstond, werden ze op de vingers getikt vanwege wetenschappelijke onbetrouwbaarheid en gebrekkige onderzoekskwaliteit. „Onzorgvuldig”, luidde het oordeel van de onafhankelijke onderzoekscommissie.

Of een variant daarop: op basis van een nog niet gepubliceerd onderzoek wordt begin 2021 een alarmerend persbericht verspreid over het onderschatte gevaar van zoönosen (ziekten die van dier op mens overgedragen kunnen worden), waarbij ook een relatie wordt gelegd met intensieve veehouderij. Dit naar aanleiding van onderzoek van de Twentse universitair hoofddocent Mariëlle Stel. Na een jaar wordt het onderzoek gepubliceerd en blijkt dat het toch genuanceerder ligt. Ondertussen is de toon gezet.

De tactiek van deze activistische clubs en aanverwante academici doet sterk denken aan propagandatrucs waarmee de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog de publieke opinie in het Westen probeerde te beïnvloeden. Die waren nogal doorzichtig, maar soms lieten goedgelovige mensen zich daardoor toch misleiden. Het repertoire?

(1) Geen nuances. Zorg ervoor dat je slechts jóuw ideologische kant van een vraagstuk belicht. Misleiding, leugens, eenzijdigheid, het schetsen van dramatische doemscenario’s en dreiging zijn daarbij geoorloofde middelen. (2) Geen inhoudelijk debat over feiten. Snoer critici de mond als ze reële vraagtekens bij jouw verhaal plaatsen; maak hen belachelijk, verklaar hen buiten de orde, zaai twijfel. Argeloze beleidsmakers en nietsvermoedende burgers kiezen daardoor makkelijker voor de door jou gewenste koers. Die willen immers instinctief liever niet tot de ”twijfelbrigade” behoren. (3) Maar vooral: verberg je onderliggende agenda en dus je werkelijke bedoelingen, want als je die openlijk propageert, verlies je de steun van de naïeve en goedgelovige massa.

Andere fanatieke clubs, zoals Mobilisation for the Environment (MOB), kiezen voor een meer strategische route door bij de rechter vergunningen voor veehouders aan te vechten. Waarbij rechters soms de indruk wekken buiten wettelijke kaders en overheidsbesluiten om mee te gaan in hun pleidooi. Een club als Natuur en Milieu Noord-Holland kondigde zelfs aan om samen met Natuurmonumenten binnenkort een online masterclass te geven over hoe je als burger via gerechtelijke procedures bijvoorbeeld vergunningverlening voor agrarische bedrijven kunt frustreren. Dankzij de commotie hierover hebben ze de focus van die masterclass inmiddels verlegd.

Bij het dubieuze model van ”Earth Overshoot Day”, de wereldoverschotdag, zette ik eerder al enkele vraagtekens. Dat model getuigt van een overmoedig maakbaarheidsgeloof, zonder deugdelijk fundament. In zekere zin is het een uiting van een nieuwe religie, gebaseerd op klimaat, natuur en milieu.

De onderliggende agenda? Die lijkt gericht op het uitbannen van vleesconsumptie, in naam van dierenrechten. Want ja, de mens is toch ook maar een (zoog)dier? Pleidooien voor een ”eiwittransitie” zijn dus niet zo onschuldig als ze lijken. Maar die agenda gaat veel verder. Maatschappelijke, politieke en economische structuren moeten radicaal veranderd worden. Let maar op hun onderlinge verwevenheid daarvan bij betogingen en demonstraties. Om dat doel te bereiken is misleiding slechts een middel.

De auteur is Tweede Kamerlid voor de SGP.