Het idee om per 1 april van dit jaar statiegeld in te voeren voor kleine flesjes en blikjes was bepaald niet slecht. De groeiende berg zwerfafval verdient een rigoureuze aanpak. De praktijk blijkt weerbarstig. Het gemak waarmee een blikje drinken kan worden aangeschaft, staat in schril contrast met de moeite om datzelfde blikje vlot en kostendekkend te recyclen.

Verschillende supermarktondernemers die lege flesjes en blikjes inzamelen trokken deze week aan de bel. Ze krijgen te weinig geld terug van het fonds dat de stromen statiegeld in goede banen moet leiden. En dat is bepaald niet het enige probleem. Inzamelmachines blijken lang niet altijd op de goede plaats te staan. Doen ze dat wel, dan gaan de apparaten stuk door restjes frisdrank en bier in de flessen en blikjes. De vraag klinkt ook of er wel voldoende inzamelpunten zijn.

Feit is verder dat er lang niet zo veel flesjes en blikjes worden teruggebracht als gehoopt. Aan de andere kant zijn er Nederlanders die zo gespitst zijn op de vergoeding dat ze alles in het werk stellen om statiegeldflesjes te bemachtigen: afvalcontainers worden omgekeerd, plastic afvalzakken opengescheurd. Over vervuiling gesproken.

Vrolijk stemmend is het allemaal niet. Vingerwijzen is dan een beproefde manier om uitdrukking te geven aan de frustratie. Doorgaans wijzen hierbij ten minste drie vingers naar degene die denkt te kunnen zeggen waar het op staat.

Wat meer aandacht voor déze drie vingers kan geen kwaad. Een werkend statiegeldsysteem is natuurlijk een opdracht voor de producent. Maar die kan niet zonder een consument die statiegeld als een erezaak ziet. Kopen is meer dan de bevrediging van een bepaalde behoefte. Verantwoordelijkheid moet worden genomen, niet afgekocht.

Werk aan de winkel dus voor de industrie en retailsector. Geld verdienen mag, medeverantwoordelijkheid nemen voor het afvalprobleem moet eveneens. Maar dan schouder aan schouder met de kopers.

In dat licht is het mooi om te zien dat die steun er zeker is en dat er zelfs méér te doen valt met statiegeld. In Deventer bijvoorbeeld staan speciale rekjes voor flesjes en blikjes naast gewone prullenbakken. Bedoeld voor stadsgenoten die een extraatje hard nodig hebben. En waarom zou statiegeld alleen iets zijn voor drinkflessen? De eerste initiatieven om door middel van een heffing duurzamer om te gaan met kleding zijn al gesignaleerd.

Dergelijke initiatieven verdienen een kans. Kopen is immers veel meer dan een sommetje rond een kostprijs? Vraag dat maar eens aan een rentmeester.