Op de trappen voor het Capitool in Washington bewoog president Abraham Lincoln op 4 maart 1865 de harten van zijn toehoorders, toen hij zei dat Amerika „kwaadaardigheid jegens niemand en liefdadigheid voor iedereen” zou moeten hebben. Het was Lincolns tweede inaugurele rede. Hij was vastbesloten om een verdeelde natie te helen, slechts enkele weken verwijderd van het formele einde van de bloedige burgeroorlog. In de rede zette hij zijn doel uiteen: „een rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken en te koesteren, onderling en met alle landen”.

De magnifieke toespraak en de daden van een van Amerika’s grootste Republikeinen staan in scherp contrast met de woorden en daden van een andere Republikein, oud-president Donald J. Trump. Trump is gefocust op zijn eigen glorie en belangen, niet op die van de natie. Dat is duidelijk aangetoond in het rapport van de ”Bipartisan Congressional Inquiry Committee” over de opstand van 6 januari 2021. Toen werd het Amerikaanse Congres bestormd en veranderde Trumps ”gestolen verkiezingscomplot” feitelijk in een poging tot staatsgreep. Het was zijn criminele bedoeling om de stemuitslag in zeven Amerikaanse staten te veranderen.

Waar eindigt dit?

Samenzweerder Trump is daarom terecht voor de rechter gedaagd door de federale aanklager Jack Smith en, in Georgia, door aanklager Fani Willis. Trump bedreigt de unie van de Amerikaanse staten. Aldus is hij de echo van een diep duistere periode uit de Amerikaanse geschiedenis. Toen in 1861 in Amerika de burgeroorlog uitbrak, waren er mannen als John C. Calhoun, Nathan B. Forrest en Jefferson F. Davis, die wilden dat hún waarheid zegevierde. Met als gevolg een bloedige afscheiding die honderdduizenden het leven kostte.

Trump wil ook dat zijn waarheid zegeviert. Hopelijk zal dat geen daadwerkelijke burgeroorlog betekenen. Niettemin bevinden de VS zich inmiddels wel in een sociaal-culturele burgeroorlog. In alle staten, in vele steden en binnen talloze families is er grote verdeeldheid: mensen zijn voor of tegen Trump. Het actuele gevaar is ook dagelijks duidelijk waar te nemen op sociale media. Waar eindigt dit?

Om open te zijn: ik ben evenmin voorstander van de huidige president, Joe Biden. Ik kan nauwelijks begrijpen waarom de Democraten deze oudere man opnieuw als hun presidentskandidaat vooruitschuiven. En ook niet waarom zowel de Republikeinen als de Democraten geen kandidaten kunnen voordragen die jonger zijn dan bijvoorbeeld 70 jaar.

Web van haat

Wat kunnen en moeten we in Europa doen ten overstaan van deze zorgwekkende ontwikkelingen? In de eerste plaats wordt ongeveer een jaar voor elke Amerikaanse presidentsverkiezing de relatie tussen Europa en de VS altijd complex. Tijdens dit verkiezingsseizoen zal die relatie waarschijnlijk nog veel ingewikkelder worden dan normaal. Amerika is, als land en regering, in zo’n periode op zichzelf gericht. Europa moet niet te veel verwachten van de wederzijdse betrekkingen voordat de inauguratie van de volgende president plaatsheeft, in januari 2025.

Aan de andere kant is onze trans-Atlantische relatie cruciaal: de VS zijn onze belangrijkste bondgenoot en de ontwikkelingen daar raken ons direct. Dus is het een belangrijke vraag wat we kunnen doen in de aanloop naar de verkiezingsdag, 5 november 2024. We moeten de Amerikanen, waar en wanneer we maar kunnen, duidelijk maken dat we vrezen voor hun unie. Laten we blijven proberen hun de ogen te openen en de vele leugens te ontmaskeren.

Verder moet Europa verenigd blijven, vasthouden aan zijn eigen doelen en zijn eigen richting bepalen. Dat betekent: blijven samenwerken om Oekraïne te helpen, in het besef dat onze belangrijkste tegenstander in het Kremlin woont. Daarnaast moeten we onze eigen burgers helpen om de komende winter door te komen, door te zorgen voor voldoende en betaalbare energie. Laten we vooral niet verzeild raken in hetzelfde web van verdeeldheid en haat dat Trump spint om de Amerikanen in de val te lokken.

De auteur is lid van het Europees Parlement voor de ChristenUnie.