Driek van Diermen (82) zag CU-leider Mirjam Bikker maandagmiddag in de Tweede Kamer haar asielstandpunt verdedigen. Dat sprak de ChristenUnie-stemmer „geweldig” aan. „Net als Bikker vind ik dat kinderen in een gezin thuishoren. Opvoeders hebben van God een belangrijke taak gekregen”, zegt Van Diermen vlakbij De Fontein. Hij is lid van die christelijke gereformeerde kerk in Bunschoten. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 koos een derde van de stemmers in het dorp voor de ChristenUnie.

Lees ook

CU-leider Mirjam Bikker: Ik kijk uit naar de campagne

Onenigheid over de vraag in hoeverre kinderen van oorlogsvluchtelingen zich mogen voegen bij hun ouders die al in Nederland verblijven, leidde tot de val van het kabinet-Rutte IV. De ChristenUnie kon niet leven met aanscherping van de gezinsherenigingsregels die de VVD voor ogen stond.

Wie mogen er wel en wie niet naar Nederland komen? In gesprekken in Bunschoten blijkt dat menigeen dat een lastig thema vindt. „Het ligt heel gecompliceerd. Als heel veel mensen Nederland binnenkomen, kan ons land dat niet helemaal aan”, zegt Van Diermen, de voormalige baas van een betonfabriek.

Even verderop legt SGP’er Jan van de Groep (71), eveneens lid van De Fontein, daar ook de vinger bij. Voorzichtig beleid rond gezinshereniging is geboden, vindt Van de Groep. Zijn woorden wegend: „Als christen moet je zorg dragen voor de vreemde en de oorlogsvluchteling. Dus ik snap best de zienswijze van de ChristenUnie, die wil dat kinderen naar hun ouders kunnen. Maar bedenk ook dat er woningnood is. Mijn 23-jarige kleindochter en haar aanstaande man hebben een paar jaar moeten zoeken voordat ze in Bunschoten een huis konden krijgen.”

Heftige dag

Van de Groep, voorheen pianohandelaar, is niet rouwig om het aanstaande vertrek van Mark Rutte. „Het is een beste man, hij speelt piano, ik bewonder zijn energie. Maar er is geen peil meer op hem te trekken. Denk aan de momenten waarop Rutte beweerde dat hij nergens van wist.”

Dat Nederland kampt met crisis op crisis, verbaast de Bunschoter niet. „Ons landje verlaat massaal God en Zijn geboden. Dan ontstaan crises. Lees de Bijbel er maar op na. In Richteren staat dat het land verpauperde toen men deed waar men zelf zin in had. In dat licht moet je alles zien.”

„Het was een heftige dag wat betreft politieke berichtgeving.” Die verzuchting slaakt Alma Broekmaat, CU-fractievoorzitter in de gemeenteraad van Bunschoten. Ze heeft een „dubbel gevoel” bij de val van het kabinet. „Als nu een jaar lang geen grote besluiten kunnen worden genomen, is dat niet goed.”

Broekmaat, werkzaam op het landelijke partijbureau van de ChristenUnie, is anderzijds blij dat haar partij vorige week „een duidelijke streep” heeft gezet wat betreft gezinshereniging van asielzoekers. „Gelukkig is het principe dat je gezinnen niet uit elkaar haalt, overeind gebleven. De ChristenUnie heeft geen water bij de wijn gedaan.”

Of de ChristenUnie weer in een nieuw kabinet moet stappen, als die gelegenheid zich aandient? Broekmaat: „Mijn eerste gevoel zegt: het is nu goed om in de oppositie te gaan zitten. Wij zijn veruit de kleinste coalitiepartij en namen onze verantwoordelijkheid. Andere partijen mogen ook hun verantwoordelijkheid nemen. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren. Zo pakten na verkiezingen in 2021 GroenLinks en PvdA tijdens de formatiebesprekingen heel snel hun biezen.”

Hilda de Boer (65) geniet deze zonovergoten julimiddag van het uitzicht over de haven van Bunschoten. Een oude schuit vaart binnen. De Boer, die zowel VVD als CDA heeft gestemd, merkt dat het asielvraagstuk de samenleving onder druk zet. „Je wilt een open land zijn voor iedereen, maar de praktijk is dat niet iedereen kan komen. Met name asielzoekers uit veilige landen in Noord-Afrika zouden we al bij de grens moeten tegenhouden.”

Ruim baan geven aan gezinshereniging kan leiden tot een uitdijende groep asielzoekers die naar Nederland komt, waarschuwt ze. „In eerste instantie denk je: natuurlijk, je moet families de gelegenheid geven bij elkaar te zijn. Maar die kwestie ligt veel ingewikkelder dan je denkt. Denk aan een situatie waarbij een man is gescheiden. Die wil dat zijn nieuwe vrouw ook naar Nederland komt, en die vrouw heeft weer een vader die ziek is en die ook naar Nederland zou moeten komen. Er is een heel netwerk omheen. Dat wordt te veel. Die ruimte hebben we niet. We hebben een huizentekort.”

Dat Rutte opstapt, vindt ze „een goede keus. Natuurlijk zijn er dingen fout gegaan, denk aan de toeslagenaffaire en de aardbevingsproblematiek in Groningen.” Maar vooral wil ze waardering voor het VVD-kopstuk uitspreken. „Die man is niet voor niks dertien jaar premier geweest. Politici hebben een heel ondankbare taak. Voor het geld dat ze verdienen, krijgen ze heel wat op hun bordje.”

Ook CDA-stemmer Henk Koelewijn (63), veiligheidsmanager bij Bakkerij ’t Stoepje, onderstreept de weerbarstigheid van het asielvraagstuk. „Het probleem is bijna niet op te lossen. Door stikstofregels kan er niet gebouwd worden, we komen al huizen tekort voor de Nederlandse bevolking. En dan zijn er ook nog woningen nodig voor asielzoekers.”

Koelewijn zegt begrip te hebben voor de stellingname van de ChristenUnie rond gezinshereniging, maar vreest intussen dat asielzoekers misbruik maken van regels. „Het zou kunnen dat een familie een jongetje of meisje vooruitstuurt naar Nederland en tegen dat kind zegt: „Als jij daar asiel krijgt, kunnen wij ook mooi komen.”

Frisse wind

Dat demissionair premier Rutte de Haagse arena verlaat, is een goede zaak, vindt Koelewijn. „Dat is beter voor het land. Vers bloed is nodig. Een frisse wind. We zouden een voorbeeld moeten nemen aan Amerika. Daar mag een president niet langer dan twee termijnen van vier jaar aan de macht zijn.”

Tegelijk heeft de Bunschoter waardering voor Rutte. „Hij heeft het niet verkeerd gedaan. Je moet zo’n job maar willen doen. Als je in de leiding zit, dat geldt ook de kerk of een bedrijf, doe je het nooit goed.”

„Kinderen zijn kwetsbaar. Die horen bij hun ouders”, zegt CU’er Femmie van Twillert (64). Ze kan zich goed vinden in de „standvastige” opstelling van CU-leider Bikker. Desalniettemin heeft Van Twillert oog voor de zorgen van haar wandelmaatje Henny, die SGP stemt. Henny zegt: „Het loopt de spuigaten uit wat betreft het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt. Er moeten regels zijn. Nu is de opvang overvol, het is toch erg dat mensen bij Ter Apel buiten moeten slapen?” Net als andere Bunschoters kaart Henny de woningnood aan. „Als asielzoekers bij de zoektocht naar woonruimte voorrang krijgen, zorgt dat voor scheve gezichten.”

CU-leider Bikker krijgt van D66’er Kees Versteeg (58) een pluim. „Zij is een van de weinigen die nu de rug recht houdt”, zegt Versteeg, terwijl hij zijn hond in het havengebied uitlaat. Rutte mag dan „capabel” zijn en Nederland goed op de kaart hebben gezet, Versteeg laat geen traan om het vertrek van de VVD-mastodont. „Hij heeft zijn houdbaarheidsdatum overschreden. Daarbij komt: Nederland is de laatste jaren helaas verrechtst. Rutte droeg daaraan bij.”